ਮਿਜੋ ਮਤ ਮਾਰੇ। ਮੈਨੂੰ ਛੱਡੀ ਦੇਗੇ। ਸ਼ੈਲ ਦੀ ਦਰਦ ਭਿੱਜੀ ਲੇਰ ਨਾਲ ਕੰਧਾ ਕੰਬ ਉਠੀਆਂ, "ਗਲਾਂਦਾ ਛੱਭੀ ਦਿਆਂ ਹਾ ਹਾ ਹਾ.। " ਭੈਰੂ ਨੇ ਮਜਾਕ ਉਡਾਇਆ। "ਉਣ ਮੇਰੇ ਕਾਬੂ ਆਇਆ ਤਾਂ ਗਲਾਂਦਾ ਛੱਡੀ ਦਿਆਂ।" ਭੇਰੂ ਦੀਆਂ ਨਚਦੀਆਂ ਸੁਰਖ ਅੱਖਾਂ ਚੜਕਦੀਆਂ ਨਾਸਾਂ ਤੇ ਗਰਦਨ ਦੀ ਉਭਰੀਆਂ ਨੀਲੀਆਂ ਨਸਾਂ ਵੇਖ ਕੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉਡ ਗਏ ਸਨ। ਮੰਜੇ ਸਰ੍ਹਾਣੇ ਰੱਖੀ ਕੜਛੀ 'ਚੋਂ ਅਜੇ ਵੀ ਗੁੱਗਲ ਦਾ ਧੂੰਆਂ ਉਠ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਹੱਥ ਪੈਰ ਮਾਰਦੀ ਸੇਲ ਭਰੂ ਵੱਲ ਨਫ਼ਰਤ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਵੇਖ ਕੇ ਚੀਕੀ। ਉਸ ਨੇ ਦੰਦ ਕਰੀਚੇ। ਭੇਰੂ ’ਤੇ ਬੱਕਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਪਰ ਉਹ ਤਾਂ ਬੱਕਰੇ ਵਾਂਗ ਕਸਾਈ ਦੇ ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਨੱਪੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਬਿਲਕੁਲ ਬੇਬਸ ਲਾਚਾਰ...। "

ਤੂੰ ਮਿੱਜੋ ਇੱਕ ਵਾਰੀਆ ਛੱਡੀ ਕੇ ਤਾਂ ਦਿੱਖ, ਵਿਰੀ ਮੈਂ ਦੱਸਣੀਆਂ ਤਿੰਨ੍ਹ....।" ਸ਼ੈਲ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਨੂੰ ਛੁਡਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿਚ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਚੀਕੀ ਸੀ। ਫਿਰ ਸਾਡੇ ਵੱਲ ਕਿਸੇ ਜਾਦੂਗਰ ਵਾਂਗ ਹੱਥ ਤੇ ਅੱਖਾਂ ਨਚਾਉਂਦਾ ਭੇਰੂ ਬੋਲਿਆ, "ਬੜਾ ਈ ਢੀਠ ਹੇਗਾ ਏ ਪਹਾੜੀਆ-ਦਿਖਿਆ ਕੀਆ ਮਿਜ ਧਮਕੀ ਦਿਆ ਦਾ ਬੜੀ ਬਿਗੜੀ-ਤਿਗੜੀ ਸ਼ੈਅ ਲਗਦੀ ਏ ਮੈਂ ਤਿੰਨ੍ਹ ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਵਿਰੀ ਗਲਾਨਾ, ਆਪਣੀ ਭਲੀ ਚਾਹੁੰਨਾ ਤਾਂ ਇਥੋਂ ਚਲਿਆ ਜਾ ਨੀਂ ਤਾਂ ਤੇਰੀ ਉਹ ਗੱਤ ਬਣਾਂਗਾ ਕਿ ਤੂੰ ਚੇਤੇ ਰੱਖਗਾ ।" ਕਹਿੰਦਿਆ ਬਾਬੇ ਨੇ ਇਕ ਵਾਰੀ ਫਿਰ ਸੰਗਲ ਪੂਰ ਚੋਰ ਲਾਲ ਸ਼ੈਲ ਦੀ ਕੰਗਰੋੜ 'ਤੇ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਸੰਗਲ ਪੈਂਦਿਆਂ ਹੀ ਸ਼ੈਲ ਬਿਸਤਰੇ ਤੋਂ ਉਛਲ ਪਈ ਸੀ ਖਿੱਦੋ ਵਾਂਗ। ਉਹ ਭੇਰੂ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹੋ ਕੇ ਉਥੋਂ ਭੱਜ ਜਾਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਭੇਰੂ ਦੇ ਮਜ਼ਬੂਰ ਪੰਜਿਆ ਨੇ ਬੇਲ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਕੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਲੋਕ ਭਰੂ ਤੇ ਪਹਾੜੀਏ ਦਾ ਵਾਰਤਾਲਾਪ ਸੁਣ ਕੇ ਰੁਮਾਂਚਤ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੈਲ ਦੀ ਤਕਲੀਫ ਨਾਲ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਵਾਸਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਲਾਈਵ ਬੇਅ ਦੇਖਣ ਆਏ ਸਨ। ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਕੀਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਉਠ ਕੇ ਭਰੂ ਕੋਲੋਂ ਉਸਦਾ ਸੰਗਲ ਖੋਹ ਲਵਾਂ ਤੇ ਸੇਲ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਸਿਕੰਜੇ ਤੋਂ ਆਜ਼ਾਦ ਕਰਾ ਦਿਆਂ। ਪਰ ਉਥੋਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਤੇ ਖ਼ਾਸ ਕਰਕੇ ਸ਼ੈਲ ਦੇ ਘਰਦਿਆਂ ਦੀ ਬਾਬੇ ਪ੍ਰਤੀ ਅੰਨ੍ਹੀ ਸ਼ਰਧਾ ਤੋਂ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੇਖ ਕੇ ਮੇਰਾ ਹੌਂਸਲਾ ਨਹੀਂ ਪਿਆ। ਮੈਂ ਚਾਹੁੰਦਿਆਂ ਹੋਇਆ ਵੀ ਕੁੱਝ ਨਾ ਕਰ ਸਕਿਆ। ਸ਼ੈਲ ਪੀੜ ਨਾਲ ਛਟਪਟਾਉਂਦੀ ਪਈ ਸੀ। ਉਹ ਰਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਸ ਦਾ ਜਿਵੇਂ ਗਲਾ ਹੀ ਬੰਦ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਰੋਣ ਸੰਘ 'ਚ ਫਸ ਕੇ ਰਹਿ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ੈਲ ਦੀ ਮਾਂ ਰੋਣਹੱਕੀ ਹੋ ਕੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਕੇ ਬੈਠੀ ਸੀ। ਧੀ ਦੀ ਹੋਣੀ 'ਤੇ।

"ਬਾਬਾ ਜੀ, ਮਿੰਨੂੰ ਛੱਡੀ ਦੇਗੀ। ਮੈਂ ਠੀਕ ਆਂ। ਮਿੰਨੂ ਕੁੱਝ ਨੀ ਹੋਇਆ। ਮਿਨੂ ਮਤ ਮਾਰੋ। ਮੈਂ ਪੈਰੀ ਪੈਨੀ ਆਂ।" ਸ਼ੈਲ ਨੇ ਤਰਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਪਰ ਭੇਰੂ ਨੇ ਬੈਲ 'ਤੇ ਤਰਸ ਖਾਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਦਰਸ਼ਕਾਂ 'ਤੇ ਜੇਤੂ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਸੁੱਟਦਿਆਂ ਫਿਰ ਹਵਾ 'ਚ ਸੰਗਲ ਲਹਿਰਾਉਂਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, "ਦਿੱਖੀ ਲੰਗ.. ਕਿੱਡਾ ਚਲਾਕ ਪਹਾੜੀਆ ਐ। ਕੀਆਂ ਚੋਪੜੀਆਂ-ਚੋਪੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਾ ਦਾ,