ਸੀ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਆਪਣਾਪਣ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਸੀ।

"ਅੱਛਾ, ਫਿਰ ਕੀ ਹੋਇਆ ਸੀ ਸ਼ੈਲ ਨਾਲ ?"

“ਪੁੱਤਰਾ, ਸਾਡੀ ਤਾਂ ਕਿਸਮਤ ਈ ਟੁੱਟੀ ਗਈ ਹੀ। ਮੁਕਲਾਵੇ ਤੋਂ ਸਾਲ ਪੈਲਾਂ ਦੀ, ਈਧਾ ਘਰ ਆਲਾ ਸੋਪੇ ਦੇ ਡੰਗ ਕਰੀਕੇ ਚਲਦਾ ਹੋਇਆ। ਸ਼ੈਲ ਰੇਡੀ ਹੋਈ ਗਈ ਹੀ।" ਸੀ ਹੋਈ।"

"ਉਹ ਕਿਵੇਂ ? ਸ਼ੈਲ ਦੀ ਤਾਂ ਅਜੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਰਸਮ ਵੀ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ

"ਸਾਡੇ ਰਵਾਜਈ ਈਆਂ ਦੇ ਨੇ ਪੁੱਤਰ।"

"ਮੁੜ ਕੇ ਵਿਆਹ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਬੇਲ ਦਾ?"

"ਸਾਡੇ ਵਿਧਵਾ ਨੂੰ ਕੌਣ ਬਿਆਂਦਾ? ਕੁਣੀ ਰੱਖਣਾ ਇਸ ਕਰਮਾ ਮਾਰੀਏ ਨੂੰ। ਈਆਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਬਿੰਚ ਈ ਚਲਦਾ। ਸਾਡੇ ਪਹਾੜੇ ਬਿਚ ਈਆ ਦਾ ਰਵਾਜ ਹਈ ਨੀ।"

ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਵਿਧਵਾ ਹੋ ਜਾਣਾ ਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਦਾ ਵਿਆਹ ਨਾ ਹੋਣਾ, ਇਹ ਕਿਹੜੇ ਕਸੂਰ ਦੀ ਸਜਾ ਮਿਲਦੀ ਪਈ ਐ ਸੇਲ ਨੂੰ। ਇਹ ਸੋਚ ਕੇ ਮੈਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਉਠਿਆ ਸੀ।

"ਸ਼ੈਲ ਦੇ ਹੋਰ ਵੀ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਹਨ ?"

"ਆਹੋ ਅੱਠ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਨੇ । ਸਾਰੇਈ ਬਿਆਹੀ ਬਰੀਗੇ। ਆਪੋ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬਸਦੇ। ਬੱਸ ਏਹ ਐ ਕਰਮਾ ਮਾਰੀ। ਉਣ ਤਾਂ ਈਧਾ ਪਿਓ ਬੀ ਹਈ ਨੀ ਸਿਰੇ 'ਤੇ। ਘਰ ਦਾ ਕੰਮ-ਕਾਰ ਇਹੇ ਕਰਦੀ, ਮਿੱਜੀ ਈਧਾ ਈ ਆਸਰਾ। ਕੰਮੇ ਕਾਰੇ ਦਾ ਪੂਰਾ ਚੌਜ ਐ ਈਨੂੰ।"

"ਫਿਰ ਇੰਜ ਕਿਉਂ ਹੋਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਇਸ ਵਿਚਾਰੀ ਨਾਲ?"

"ਇਕ ਦਿਨ ਡੰਗਰਾਂ ਨੂੰ ਲਈ ਕੇ ਗਈ ਹੀ ਬਣੇ ਨੂੰ। ਕੁਤੇ ਕਰੜੀ ਥਾਂ ਪੈਰ ਰਖੋਈ ਗਿਆ ਹੋਣਾ ਨਾ, ਬਸ ਉਥੋਂ ਈ ਪਹਾੜੀਆ ਮਗਰ ਲੱਗੀ ਗਿਆ ਹੋਣਾ ਨਾ। ਬੱਸ ਉਥੇ ਈ ਬੇਹੋਸ਼ ਹੋਈ ਕੇ ਡਿਗੀ ਪਈ ਹੀ। ਬਸ ਉਦੋਂ ਦੇ ਈ ਦੌਰੇ ਪੈਂਦੇ ਈਨੂੰ।"

ਇਜ ਹੀ ਰੁਕਦਿਆਂ-ਚਲਦਿਆਂ ਬਸਦਿਆਂ ਖੰਡ ਦਾ ਰਸਤਾ ਤੈਅ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਫਿਰ ਸੜਕ ਆ ਗਈ ਸੀ। ਰਸਤੇ ਵਿਚ ਸ਼ੈਲ ਨੇ ਜਰਾ ਵੀ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤੀ। ਬਸ ਗੋਲਾ ਦਾ ਕਿਤੇ-ਕਿਤੇ ਹੁੰਗਾਰਾ ਜਰੂਰ ਭਰਿਆ ਸੀ। ਕਦੇ ਉਦਾਸ ਤੇ ਫਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਜਰੂਰ ਵੇਖ ਲੈਂਦੀ ਪਰ ਨਜ਼ਰਾ ਮਿਲਦਿਆਂ ਸਾਰ ਹੀ ਨੀਵੀਂ ਪਾ ਲੈਂਦੀ। ਮੈਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਮੇਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਵਿਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਂਦੀ ਪਈ ਸੀ। ਮੇਰਾ ਸਾਥ ਉਸ ਨੂੰ ਚੰਗਾ-ਚੰਗਾ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਗੱਲਾਂ ਹੀ ਗੱਲਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ੈਲ ਨੂੰ ਖੂਹੇ 'ਤੇ ਬੇਹੇਸ਼ ਪਈ ਵੇਖ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬਾਹਾ ’ਚ ਚੁੱਕ ਕੇ ਘਰ ਪੁੱਜਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਸ਼ੈਲ ਦੇ ਪੀਲੇ ਜਿਹੇ ਮੁੱਖ ਦੀਆਂ ਕਨਪਟੀਆਂ ਸੁਰਖ ਹੋ ਗਈਆਂ ਜਾਪਦੀਆਂ ਸਨ। ਫਿਰ ਉਸ ਦੀ ਤੱਕਣੀ ਵਿਚ ਸੋਖ਼ੀ ਤੇ