ਤਾਸ਼ ਦਾ ਇਤਜ਼ਾਮ ਕੀਤਾ ਹੁੰਦਾ। ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਬੈਠਦੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਮੀ ਹਨੇਰਾ ਹੋਣ ਤੱਕ ਉਠਣ ਦਾ ਨਾਂ ਹੀ ਨਾ ਲੈਂਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਤਾਸ਼ ਖੇਡਦਿਆਂ ਵੇਖਣ ਤੇ ਮਜ਼ਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰੀ ਰੱਖਦੇ। ਇਕ ਜਣਾ ਹਟਦਾ ਤਾਂ ਦੂਸਰਾ ਝੱਟ ਦੇਣੀ ਉਸ ਦੀ ਥਾਂ ਲੈ ਲੈਂਦਾ। ਤਾਸ਼ ਖੇਡਦਿਆਂ-ਖੇਡਦਿਆਂ ਉਹ ਪੰਡਤ ਜੀ ਤੋਂ ਬੀੜੀਆਂ ਦੇ ਬੰਡਲ, ਸਿਗਰਟਾਂ ਦੀਆਂ ਡੱਬੀਆਂ ਮੰਗਾ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਸ਼ ਮਾਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਜਾਂ ਨਾਲੋ-ਨਾਲ ਚਾਹ ਵੀ ਬਣਵਾ ਕੇ ਤਾਜ਼ਾ ਦਮ ਹੋਏ ਰਹਿੰਦੇ। ਕੋਈ-ਕੋਈ ਗਰੁੱਪ ਹਾਰ-ਜਿੱਤ ਤੇ ਮਿਠਾਈ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਲਾ ਲੈਂਦਾ। ਪੈਸੇ ਲਾ ਕੇ ਤਾਸ਼ ਖੇਡਣ ਵਾਲੇ ਘੱਟ ਹੀ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ। ਕਰੜਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਹੁੰਦਾ। ਬਾਜੀ ਜਿੱਤਣ ਤੇ ਜੇਤੂ ਹਾਣੀ ਸ਼ੇਰ ਮਚਾਉਂਦਾ ਤੇ ਹਾਰਨ ਵਾਲੇ ਕਈ ਵਾਰੀ ਹੇਰਾ-ਫੇਰੀ ਦਾ ਇਲਜਾਮ ਵੀ ਲਾਉਣ ਲਗਦੇ। ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਬਹਿਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ। ਸਾਥੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ। ਉਧਰ ਖੇਡ ਚਲਦੀ ਰਹਿੰਦੀ। ਇਧਰ ਪੰਡਤ ਜੀ ਦੀ ਦੁਕਾਨਦਾਰੀ ਵੀ । ਜ਼ਰਾ ਕੁ ਫੁਰਸਤ ਮਿਲਦੀ ਤਾਂ ਉਹ ਆਪ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਖਿਸਕ ਆਉਂਦੇ ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰੀ ਗਰੁੱਪ ਪੂਰਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿਚ ਆਰਜੀ ਤੌਰ ਤੇ ਪਤੇ ਸਾਂਭ ਕੇ ਖਿਡਾਰੀ ਵੀ ਬਣ ਜਾਂਦੇ। ਪਰ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਤਾਸ਼ ਦੇ ਸ਼ੁਕੀਨ ਦੇ ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਝਟ ਉਸ ਲਈ ਥਾਂ ਛੱਡ ਦਿੰਦੇ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਸਲੇਟੀ ਹਨੇਰਾ ਘਿਰ ਜਾਣ ਤੇ ਵੀ ਜਦੋਂ ਤਾਸ਼ ਦੇ ਅਮਲੀ ਉੱਠਣ ਦਾ ਨਾਂ, ਨਾ ਲੈਂਦੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੇਤਾ ਹੀ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਉਹ ਤਾਂ ਦੁਪਹਿਰ ਸਮੇਂ ਘੜਾ ਜਾਂ ਗਾਗਰ ਲੈ ਕੇ ਪਾਣੀ ਭਰਨ ਆਏ ਸਨ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੁਕਾਨ ਤੋਂ ਕੋਈ ਸੌਦਾ ਵੀ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣਾ ਸੀ। ਆਪਣਾ ਆਪ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਲੇ- ਦੁਆਲੇ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧ-ਬੁੱਧ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਉਹ ਬੰਦੇ ਮੈਨੂੰ ਮੁਣਸ਼ੀ ਪ੍ਰੇਮ ਚੰਦ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਕਹਾਣੀ 'ਸ਼ਤਰੰਜ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਪਾਤਰ ਨਜ਼ਰ ਆਉਂਦੇ।

ਮੈਨੂੰ ਤਾਸ਼ ਨਹੀਂ ਸੀ ਖੇਡਣੀ ਆਉਂਦੀ, ਨਾ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਖੇਡ ਵਿਚ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਸੀ। ਸਾਡੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਤਾਂ ਘਰ ਵਿਚ ਤਾਸ਼ ਵਾੜਣਾ ਹੀ ਨਹਿਸ਼ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ। ਪਿਤਾ ਜੀ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ ਕਿ ਇਸ ਖੇਡ ਨਾਲ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਜੂਆ ਖੇਡਣ ਦੀ ਲੱਤ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਜੂਆ ਉਸ ਨੂੰ ਬਰਬਾਦ ਕਰਕੇ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਤਾਸ਼ ਖੇਡਣਾ ਆਦਮੀ ਦੀਆਂ ਬੁਰੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ੁਮਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਸੰਸਕਾਰਾਂ ਦੇ ਚੱਲਦਿਆਂ ਮੈਂ ਕਦੇ ਇਸ ਖੇਡ ਨੂੰ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕੀਤੀ। ਹਾਂ, ਕਈ ਵਾਰੀ ਟਾਈਮ ਪਾਸ ਕਰਨ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹਾ ਜਰੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ। ਉਹ ਅਨਪੜ੍ਹ ਜਿਹੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ, ਪੇਂਡੂ ਲੋਕ ਇਸ ਖੇਡ ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਹਿਰ ਲਗਦੇ। ਲੱਖ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਤੇ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਖੇਡ ਦੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਦੀ ਕੁਝ ਸਮਝ ਨਾ ਪੈਂਦੀ। ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਨਾ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਕਿ "ਤਾਸ਼ ਦੇ ਖਿਡਾਰੀ' ਬਿਨਾਂ ਵੇਖਿਆਂ ਸਾਹਮਣੇ ਵਾਲੇ ਵਿਰੋਧੀ ਖਿਡਾਰੀ ਦੇ ਹੱਥਲੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਕਿਵੇਂ ਲਾ ਲੈਂਦਾ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਖਿਡਾਰੀ ਕਿਸੇ ਚਾਲ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬਹਿਸ ਪੈਂਦੇ। ਉੱਚੀ-ਉੱਚੀ ਬੋਲਣ ਲਗਦੇ। ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਚੋਰ, ਧੋਖੇਬਾਜ਼ ਗਰਦਾਨਦੇ, ਤਾਸ਼