ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਮੈਂ ਸਕੂਲ ਜਾਣਾ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਪਿਤਾ ਜੀ ਬਹੁਤ ਨਾਰਾਜ਼ ਹੋਏ, ਪਰ ਮੈਂ ਇੱਕ ਨੰਨਾ ਫੜੀ ਰੱਖਿਆ।
ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਕੂਲ ਮਿਡਲ ਤੋਂ ਹਾਈ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਮੁੜ ਖਾਲਸਾ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਕਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪਹਿਲੀ ਪਰਿਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਰੇ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਨਵੀ ਵਿੱਚ ਆ ਜਾਣ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਮਿੱਤ੍ਰ ਬਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮੁਕਾਬਲਾ ਸੀ ਕਿ ਮੈਟ੍ਰਿਕ ਦੇ ਇਮਤਿਹਾਨ ਵਿੱਚ ਫਸਟ ਆ ਕੇ ਕੌਣ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਸਕੂਲ ਦੇ ਆਨਰ ਬੋਰਡ ਉੱਤੇ ਪਹਿਲੀ ਲਾਇਨ ਵਿੱਚ ਲਿਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਲ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਫਸਟ ਆਇਆ ਤੇ ਮੈਂ ਸੈਕਿੰਡ । ਉਹ ਸਾਇੰਸ ਸਟੂਡੈਂਟ ਸੀ ਅਤੇ ਮੈਂ ਸਾਇੰਸ ਛੱਡ ਕੇ ਦੂਜਾ ਮਜ਼ਮੂਨ ਲੈ ਲਿਆ ਸੀ ।
ਜੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪਰਿਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਬੋਡਮ ਨਾਂ ਦੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਸਾਡੇ ਲਈ ਹੋਂਦ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀ: ਪਰੰਤੂ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਥਿਤੀ ਬਦਲਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਾ ਹੋਈਏ ਉਦੋਂ ਸਾਡੀ ਹਾਲਤ ਤਰਸਯੋਗ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਕੀ ਉਸ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਚਾਰਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਸਾਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਪਰਿਸਥਿਤੀ ਤੋਂ ਕੇਵਲ ਦੌੜ ਹੀ ਸਕਦਾ ਸਾਂ। ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਕਰਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਦਾਰੀ ਮਾਪਿਆਂ ਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਵੇਖੀਏ ਉਹ (ਮਾਪੇ) ਆਪਣੇ ਲਈ ਕੁਝ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਸਭ ਕੁਝ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਜਦੋਂ ਇਹ ਗੱਲ ਨਿਸਦੇ ਹੋ ਜਾਵੇ ਕਿ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਪਰਿਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਦਲ ਨਹੀਂ ਸਕਦੇ ਤਾਂ ਇਹ ਗੱਲ ਨਿਸਚੇ ਕਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸਾਂ ਇਸੇ ਪਰਿਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣਾ ਹੈ। ਸਾਡਾ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਸਾਨੂੰ ਯਤਨਸ਼ੀਲਤਾ ਵਿੱਚ ਲੈ ਆਵੇਗਾ। ਯਤਨਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਅਕੇਵਾਂ ਇੱਕ ਥਾਂ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੇ; ਇਸ ਲਈ ਅਕੇਵਾਂ ਘਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਅਕੇਵਾਂ ਘਟਣ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ ਸਾਡੀ ਕਲਪਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਉਸ ਪਰਿਸਥਿਤੀ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਮੱਧਮ ਹੋਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਹੜੀ ਸਾਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਕ ਲੱਗਦੀ ਸੀ, ਪਰ ਸੀ ਅਸੰਭਵ। ਸਾਨੂੰ ਉਚੇਚੇ ਜਤਨ ਨਾਲ ਉਸ ਕਾਲਪਨਿਕ ਪਰਿਸਥਿਤੀ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣ ਦਾ ਜਤਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਪੜ੍ਹਨਾ, ਕੋਈ ਖੇਡ ਖੇਡਣੀ, ਪਰਿਵਾਰ ਨਾਲ ਬਹੁਤਾ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਉਣਾ, ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ, ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨੀ; ਆਪਣੇ ਮਿੱਤ੍ਰਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ-ਜੋਲ ਵਧਾਉਣਾ, ਸੈਰ ਆਦਿਕ ਲਈ ਸਮਾਂ ਕੱਢਣਾ, ਘਰ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਪਤਨੀ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨੀ, ਕਈ ਜਤਨਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਕੁ ਜਤਨ ਹਨ।
ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗੱਲ ਯਾਦ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਸਿਆਣੀ ਚੋਣ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਨਸਨੀਖੇਚ ਕਹਾਣੀਆਂ ਜਾਂ ਨਾਵਲ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਥ੍ਰਿਲਰ (Thriller-ਬ੍ਰਿਲਅ) ਆਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਪੜ੍ਹਨੇ ਚਾਹੀਦੇ। ਜਾਸੂਸੀ ਜਾਂ
