Back ArrowLogo
Info
Profile

ਅੱਖਰ ਵਰਗ :—ਮੁਖ ਦੇ ਕਿਸੇ ਇਕੋ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਬੋਲੇ ਜਾਨੇ ਵਾਲੇ ਅੱਖਰ ਇੱਕ ਵਰਗ 'ਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਉਂ ਪਹਲੇ ਅੱਖਰ ਦੇ ਨਾਉਂ ਤੇ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।

ਕਵਰਗ—ਕ, ਖ, ਗ, ਘ, ਙ ।

ਚਵਰਗ—ਚ, ਛ, ਜ, ਝ, ਞ ।

ਟਵਰਗ—ਟ, ਠ, ਡ, ਢ, ਣ ।

ਤਵਰਗ- ਤ, ਥ, ਦ, ਧ, ਨ ।

ਪਵਰਗ—ਪ, ਫ, ਬ, ਭ, ਮ ।

 

ਵ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੇ ਉਦਾਹਰਣ :--

(੧) ਕੋਮਲਾ :-- ਇਸ ਵਿੱਚ ਯ, ਰ, ਲ, ਵ, ਸ, ਹ ਦੀ ਅਧਿਕਤਾ ਚਾਹੀਏ ।

 

ਸਥਲ :--ਜਿਸ ਦਿਨ ਧੀਦੋ ਤਾਂ ਹੀਰ ਦੀ ਪਹਿਲੇ ਈ ਦਿਨ ਭੇਂਟ ਹੋਈ । ਗੁੱਸੇ, ਗਿਲੇ, ਗੁਫਤਾਰ ਆਦਿ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ:-

(੧) ਹੀਰ ਹੱਸ ਕੇ ਆਖਿਆ ਚਲ ਘਰੀਂ,

ਦੇ ਅਨੋਖੜੀ ਮੀਤ ਮਿਹਮਾਨ ਪਿਆਰੇ ।

ਰਾਂਝੇ ਆਖਿਆ ਚਲੋ ਜੀ ਬਿਸਮਿੱਲਾ,

ਟੁਰਿਆ ਯਾਦ ਕਰ ਅਲੀ ਮਰਦਾਨ ਪਿਆਰੇ ।

* ਚਾਲ ਚਾਲ ਸੈਈਆਂ ਨਾਲ ਨਾਲ ਗਈਆਂ,

ਜੋ ਜੋ ਹੀਰ ਦੀਆਂ ਰਾਜ਼ਦਾਨ ਪਿਆਰੇ ।

ਸੰਗ ਸੰਗ ਸੈਈਆਂ ਸੰਗ ਸੰਗ ਰਾਂਝਾ,

ਗਰਜ਼ ਝੰਗ ਦੀ ਜਾਨ ਪਛਾਨ ਪਿਆਰੇ ।

 

ਇਸ * 'ਚਾਲ ਚਾਲ' ਵਾਲੇ ਛੰਦ ਵਿੱਚ 'ਲ' ਅਰੁ 'ਸ' ਕਈ ਬੇਰ ਆਏ ਹਨ ।

15 / 41
Previous
Next