ਕਿਉਂ ਪੜ੍ਹਨਾ ਏਂ ਗੱਡ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੀ
ਸਿਰ ਚਾਨਾ ਏ ਪੰਡ ਆਜ਼ਾਬਾਂ ਦੀ,
ਹੁਣ ਹੋਈ ਏ ਸ਼ਕਲ ਜਲਾਦਾਂ ਦੀ
ਅਗੋਂ ਪੈਡਾਂ ਮੁਸ਼ਕਲ ਭਾਰਾ ਏ...
ਬਣ ਹਾਫ਼ਜ਼ ਹਿਫ਼ਜ਼ ਕੁਰਾਨ ਕਰੇਂ
ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸਾਫ਼ ਜ਼ੁਬਾਨ ਕਰੇਂ
ਫਿਰ ਨਿਆਮਤ ਵਿਚ ਧਿਆਨ ਕਰੇਂ
ਮਨ ਫਿਰਦਾ ਜਿਉਂ ਹਲਕਾਰਾ ਏ।
ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਇਲਮ ਲਗਾਵੇਂ ਢੇਰ,
ਕੁਰਾਨ ਕਿਤਾਬਾਂ ਚਾਰ ਚੁਫੇਰ।
ਗਿਰਦੇ ਚਾਨਣ ਵਿਚ ਹਨੇਰ,
ਬਾਝੋਂ ਰਹਿਬਰ ਖ਼ਬਰ ਨਾ ਸਾਰ
ਇਲਮੋਂ ਬੱਸ ਕਰੀਂ ਓ ਯਾਰ (ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਾਹ)
ਅਲਫ਼ ਅੱਲਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਪੜ੍ਹ ਹਾਫ਼ਿਜ਼ ਹੋਇਆ
ਗਿਆ ਹਿਜਾਬੋਂ ਪਰਦਾ ਹੂ ।
ਪੜ੍ਹ ਪੜ੍ਹ ਆਲਮ ਫ਼ਾਜ਼ਲ ਹੋਯਾ,
ਭੀ ਤਾਲਬ ਹੋਯਾ ਜ਼ਰ ਦਾ ਹੂ।
ਲੱਖ ਹਜ਼ਾਰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਪੜ੍ਹਿਆ,
ਜ਼ਾਲਮ ਨਫ਼ਸ ਨਾ ਮਰਦਾ ਹੈ।
ਬਾਝ ਫ਼ਕੀਰਾਂ ਕਿਸੇ ਨਾ ਮਾਰਿਆ ਬਾਹੂ,
ਇਹ ਜ਼ਾਲਮ ਚੋਰ ਅੰਦਰ ਦਾ ਹੂ। (ਸੁਲਤਾਨ ਬਾਹੂ)
ਸੂਫ਼ੀਆਂ ਦੀ ਸਨਾਤਨੀ ਗਿਆਨ-ਪਰੰਪਰਾ (ਕੁਰਾਨ/ਬੇਦ) ਤੋਂ ਤੋਬਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਉਹੀ ਹੈ ਜੋ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਅਤੇ ਕਬੀਰ ਦਾ 'ਸ਼ਾਸਤਰ' ਤੋਂ ਵਿਦਰੋਹ ਦਾ ਹੈ। ਬੁੱਲ੍ਹਾ ਪਾਖੰਡੀ ਧਰਮ- ਸਾਧਕ ਦੇ ਦੰਭ ਨੂੰ 'ਗਿਰਦੇ ਚਾਨਣ ਵਿਚ ਹਨੇਰ' ਕਹਿ ਕੇ ਭੰਡਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਤਮ੍ਹਾ ਦੇ ਹਲਕਾਏ ਭੇਖੀ ਸਾਧਕ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਜਲਾਦਾਂ ਵਰਗੀ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਉਸਦੇ ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਧਰਮ-ਸਾਧਨਾ ਦੀ ਟੇਕ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਕਲਿਆਣ ਉਪਰ ਨਹੀਂ, ਮਾਇਆ ਦੀ ਝਾਕ ਉਪਰ ਹੈ। ਮਨੁੱਖੀ ਦੁਖ-ਸੁਖ ਨਾਲ ਪ੍ਰਤਿਬੱਧਤਾ ਤੋਂ ਥਿੜਕ ਚੁੱਕੇ ਪੁਜਾਰੀ ਵਰਗ ਅਤੇ ਉਸ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਤ ਗਿਆਨ-ਪਰੰਪਰਾ ਨੂੰ ਬੁੱਲ੍ਹਾ ਆਲਮਾ ਦੀ ਕਾਵਾਂ-ਰੌਲੀ ਕਹਿ ਕੇ ਨਕਾਰਦਾ ਹੈ। ਸੁਲਤਾਨ ਬਾਹੂ ਦੇ ਵਿਅੰਗ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਪਾਖੰਡੀ ਧਰਮ-ਸਾਧਕ ਵੀ ਬਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੇਖਾ ਦੇਖੀ ਕਾਗਜ਼ ਕਾਲੇ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸ਼ਬਦ-ਸਾਧਕ ਵੀ। ਸੂਫ਼ੀ ਕਵੀਆਂ ਨੇ ਮਾਨਵ ਜੀਵਨ ਦੇ ਸਾਰ ਤੋਂ ਸੱਖਣੀ ਧਰਮ-ਸਾਧਨਾ ਅਤੇ
