ਵਡਹੰਸੁ ਮਹਲਾ ੩ ਤੀਜਾ
ਇਸ ਦਾ ਭਾਵ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦਸਾ ੧, ੨, ੩, ੪, ੫ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਹੈ ਪਹਿਲਾ, ਦੂਜਾ, ਤੀਜਾ, ਚੌਥਾ, ਪੰਜਵਾਂ । ਜੇ ਲਫ਼ਜ਼ 'ਮਹਲਾ' ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਦਾ ਇਸਤ੍ਰੀ ਲਿੰਗ ਲਫ਼ਜ਼ 'ਮਹਿਲਾ' ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਹਿੰਦਸਿਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲੀ, ਦੂਜੀ, ਤੀਜੀ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ।
ਲਫਜ਼ 'ਮਹਲਾ' ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸਰੀਰ, ਜਿਸਮ' । ਇਹ ਅਰਥ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੇ ਵਿਚ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ—
"ਮਹਲਾ ਅੰਦਰਿ ਰੀਰ ਮਹਲੁ ਪਾਏ" -ਮਾਰੂ ਮ: ੩, ਪੰਨਾ ੧੦੫੮
ਭਾਵ-ਗੈਰ-ਮਹਲੁ (ਲਾ-ਮਕਾਨ) ਰੱਬ ਨੂੰ ਸਭ ਸਰੀਰਾਂ ਵਿਚ, ਬੰਦਿਆਂ ਵਿਚ ਵੇਖੋ ।
ਏਕ 'ਮਹਲਿ' ਤੂੰ ਹੋਇ ਅਫਾਰੋ, ਏਕ 'ਮਹਲਿ' ਨਿਮਾਨੋ ॥
ਏਕ 'ਮਹਲਿ' ਤੂੰ ਆਪੇ ਆਪੇ ਏਕ 'ਮਹਲਿ' ਗਰੀਬਾਨੋ ।।१।।
ਏਕ' 'ਮਹਲਿ' ਤੂੰ ਪੰਡਿਤੁ ਬਕਤਾ, ਏਕ 'ਮਹਲਿ' ਖਲ੍ਹ ਹੋਤਾ ॥
ਏਕ 'ਮਹਲਿ' ਤੂੰ ਸਭ ਕਿਛੁ ਗ੍ਰਾਹਜੁ ਏਕ ਮਹਲਿ ਕ ਨ ਲੇਤਾ ॥੨॥੫॥੧੨੬॥
(ਗਾਉੜੀ ਮ. ੫, ਸਫਾ ੨੦੬)
ਮਹਲਿ-ਜਿਸਮ ਵਿਚ, ਸਰੀਰ ਵਿਚ।
ਹਰੇਕ ਗੁਰੂ ਨੇ ਬਾਣੀ ਉਚਾਰ ਕੇ ਅਖੀਰ ਤੇ ਨਾਮ 'ਨਾਨਕ' ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਹੈ । ਇਹ ਪਤਾ ਕਿਵੇਂ ਲੱਗੇ, ਕਿਹੜਾ ਸ਼ਬਦ ਕਿਸ ਗੁਰੂ ਦਾ ਹੈ ? ਇਸ ਪਛਾਣ ਲਈ "ਮਹਲਾ ੧, ੨, ੩, ੪, ੫, ੯" ਲਫ਼ਜ਼ ਤੇ ਹਿੰਦਸੇ ਵਰਤੇ ਹਨ।
ਮਹਲਾ ੧ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ (ਜਿਸਮ ਪਹਿਲੇ ਵਿਚ) ।
ਮਹਲਾ ੨ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜਿਸਮ ਦੂਜੇ ਵਿਚ, (ਭਾਵ, ਗੁਰੂ ਅੰਗਦ) ।
ਮਹਲਾ ੩ ਦਾ ਭਾਵ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਜਿਸਮ ਤੀਜੇ ਵਿਚ, (ਭਾਵ, ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ) ।