ਵਿੱਚ ਖ਼ਤਰੇ ਦੀ ਘੰਟੀ ਵਜਾਉਣੀ ਸੌਖੀ, ਸੁਭਾਵਝ ਅਤੇ ਸਾਰਥਕ (ਅਸਰਦਾਰ) ਹੋਵੇ ਆਦਰਸ਼ ਵਿਅਕਤੀਵਾਦ ਨੂੰ ਘਟਾਉਂਦੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਸਮਾਜਕ ਸਥਿਰਤਾ ਦੇ ਜ਼ਾਮਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਇਲਾਹੀ ਆਖੇ ਜਾਣ ਨਾਲ ਆਵਰਸ਼ ਆਲੋਚਨਾ-ਮੁਕਤ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਆਲੋਚਨਾ-ਮੁਕਤ ਹੋ ਕੇ ਇਹ ਅਟੱਲ ਅਤੇ ਅਮਰ ਹੋ ਜਾਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਸੋਚ ਅਤੇ ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਦਾ ਘੇਰਾ ਵੀ ਮੌੜਾ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹਰ ਖ਼ਤਰਾ ਜੀਵਨ ਦੇ ਮੂਲ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਖ਼ਤਰਾ ਆਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਖ਼ਤਰੇ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਲਈ, ਇਲਾਹੀ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਆਸ਼ਕਤੀ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਹਰ ਪਸ਼ੂਪੁਣਾ, ਹਰ ਨੀਚਤਾ ਅਤੇ ਹਰ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੇ ਆਏ ਹਨ: ਪਸ਼ੂਪੁਣਾ, ਨੀਚਤਾ ਅਤੇ ਅੱਤਿਆਚਾਰ ਕਰਦੇ ਆਏ ਹਨ।

ਕੁਝ ਇੱਕ ਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਸਿੱਧਾਂ (ਦਿਨਾਂ-ਤਾਰੀਖਾਂ) ਦੀ ਪਵਿੱਤਰਤਾ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਭੇਖਾ, ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕਰਮਕਾਂਡਾਂ ਦੀ ਮਹਾਨਤਾ, ਕੁਝ ਇੱਕ ਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਰੂਹਾਨੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ, ਤਰਕਸ਼ਨ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਅਤੇ ਕਰਾਮਾਤਾਂ ਅਤੇ ਪਰਲੋਕਵਾਦ, ਅਲੋਕਿਕ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਕੁਝ ਇੱਕ ਪਰਮਾਣ ਹਨ। ਅਧਿਆਤਮਵਾਦ ਸਰਵਵਿਆਪਕ ਜਾਂ ਯੂਨੀਵਰਸਲ ਹੋਣ ਦੇ ਦਾਅਵੇ ਜ਼ਰੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ; ਪਰ ਵਾਸਤਵ ਵਿੱਚ ਇਹ ਅੰਸ਼ਵਾਦ (Particularism) ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਜੀਵਿਆ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੀ ਅਮੁੱਕ ਅਤੇ ਅਵਿਰਲ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਲ ਹੀ ਅਰਥ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਬਾਕੀ ਸਾਰਾ ਸਮਾਂ ਅਜਾਈ ਹੈ। ਇਹ ਪਲ ਹੱਜਾ, ਹਵਨਾਂ, ਜਨਮ ਅਸ਼ਟਮੀਆਂ, ਗੁਰਪੁਰਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਮਹੂਰਤਾਂ ਦੇ ਪਲ ਹਨ। ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਕੁਝ ਕੁ ਸਥਾਨ ਉਚੇਚੀ ਪਵਿੱਤ੍ਰਤਾ ਦੇ ਧਾਰਨੀ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਗਏ ਲੋਕ ਬੀਮਾਰੀ, ਜੁਰਮ ਅਤੇ ਮੌਤ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਅਧਿਆਤਮਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਨੂੰ ਚੱਕ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਨਾਲ ਵੇਖਣ ਦਾ ਹੀਆ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਵੱਸਣ ਵਾਲੇ ਢਾਈ-ਤਿੰਨ ਅਰਥ ਆਦਮੀ-ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ (ਹੀਗਲ ਦੀਆਂ) ਦੁੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਹਨ; ਕੁਝ ਕੁ ਭਗਤ, ਦਾਤੇ ਅਤੇ ਸੂਰਮੇ ਹੀ ਰੱਬ ਦੇ ਚਹੇੜੇ, ਦੋਸਰ ਅਤੇ ਇਕਲੋਤੇ ਹਨ। ਜਨ-ਸਾਧਾਰਣ ਕੁੰਡਾ ਅਤੇ ਹੱਜਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣ ਕੇ 'ਭਗਤ' ਹੋਣ ਦਾ, ਚੜ੍ਹਾਵਿਆ, ਪ੍ਰਸਾਦਾਂ, ਭੰਡਾਰਿਆਂ ਅਤੇ ਜ਼ਕਾਤਾਂ ਰਾਹੀਂ 'ਦਾਨੀ' ਹੋਣ ਦਾ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਬਸਾਦਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਕੇ 'ਸੂਰਮਾ' ਹੋਣ ਦਾ ਭਰਮ ਪਾਲਦਾ ਆਇਆ ਹੈ।

ਪੁਰਾਤਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਉਪਜੇ ਅਤੇ ਮੱਧਕਾਲ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸੇ ਅਲੌਕਿਕ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਜੀਵਿਆ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਜੀਵਨ ਹੁਣ ਸਾਇੰਸੀ, ਸਨਅਤੀ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਯੁਗ ਵਿੱਚ ਪਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਇੰਸਦਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਿਊਂਦੇ ਜਲਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਆਦਰਸ਼ ਹੁਣ ਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਆਪਣੇ ਅੰਤ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਜੀਵਨ ਲਈ ਕਲੱਬ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇ ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ ਕਿ ਗਿਆਨ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ (Knowledge is Power) ਤਾਂ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਹਥਿਆਰ ਦੀ ਸਿਆਣੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੂਰਖਾਲੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ। ਜੇ ਧਰਤੀ ਉਤਲੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਯੁੱਧ-ਮੁਕਤ ਕਰ ਲਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਸਾਰੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਸਵਰਗੋਂ ਸੁਹਣੀ ਥਾਂ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਤਕਨੀਕ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੀ ਸਾਕਾਰਤਾ ਲਈ ਜਾਂ ਇਸ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਵਸੀਲੇ ਦੀ ਸਿਆਣੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਮਨੁੱਖੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਦੇ ਉਚੇਚੇ ਵਿਕਾਸ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਅਲੌਕਿਕ ਆਦਰਸ਼ ਇਸ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਰਸਤੇ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਰੁਕਾਵਟ ਹਨ।ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਪਰਲੋਕ ਨਾਲੋਂ ਸੁਹਣਾ ਹੋਣਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਨਜੂਰ ਨਹੀਂ।