ਆ ਵਸੇ ਲੋਕ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਪਾਰ, ਕਲਾ, ਸ਼ਿਲਪ ਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਸੰਬੰਧੀ ਅਲੱਗ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੇ ਯੂਨਾਨੀ ਦਰਸ਼ਨ ਨੂੰ ਵਿਵਿਧਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਯੂਨਾਨੀ ਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਦਖ਼ਲਅੰਦਾਜ਼ੀ ਨਾਲ ਹੀ ਪੂਰਬ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਿਚ ਅਤੇ ਪੁਰਬ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਯੂਨਾਨੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਬਹਿਸ ਛਿੜਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਗਲੈਡੀਸ਼ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਬੜੀ ਗੌਲਣਯੋਗ ਅਤੇ ਅਹਿਮ ਹੈ ਕਿ, "ਸੁਕਰਾਤ-ਪੂਰਬ ਯੂਨਾਨੀ ਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿਗਿਆਨ ਸੰਬੰਧੀ ਪੰਜ ਪੂਰਬੀ ਖਿੱਤਿਆਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਬਦੀਲੀ ਦੇ ਪੁਨਰ-ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜ ਸਿਧਾਂਤ ਪੰਜ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜ ਵਿਚ ਅਸਰ ਅੰਦਾਜ਼ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ:

(ੳ) ਚੀਨੀਆਂ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਪਾਇਥਾਗੋਰਸਵਾਦ ਵਿਚ

(ਅ) ਹਿੰਦੂਆਂ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਇਲੀਐਂਟਿਕਾ ਵਿਚ

(ੲ) ਫ਼ਾਰਸੀਆਂ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਹੇਰਾਕਲਾਈਟਸ ਵਿਚ

(ਸ) ਮਿਸਰੀਆਂ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਐਮਪੀਡੋਕਲੀਜ਼ ਵਿਚ

(ਹ) ਯਹੂਦੀਆਂ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨ ਅਨੇਕਸਾਗੋਰਸ ਵਿਚ

ਮਨੁੱਖੀ ਸਭਿਅਤਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿਚ ਕੁਝ ਐਸੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ਉਸਦੇ ਮੂਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹਨ ਤੇ ਥੋੜ੍ਹੇ-ਬਹੁਤੇ ਫਰਕ ਨਾਲ ਸਾਰੀਆਂ ਸਭਿਅਕ ਪੱਧਤੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਇਕਸਾਰ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪਈਆਂ ਦਿਸਦੀਆਂ ਹਨ। ਯੂਨਾਨੀਆਂ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਰੁਝਾਨਾਂ ਉੱਪਰ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਪਰ-ਸੰਸਕ੍ਰਿਤਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਇੱਕੋ ਮੂਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਮਨੁੱਖੀ ਪਰਜਾਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸਮਾਨ ਰੁਚੀਆਂ ਵਧੇਰੇ ਜਾਪਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਦਾ ਆਦਾਨ-ਪ੍ਰਦਾਨ ਹੋਇਆ। ਜ਼ੇਲਰ ਇਸਨੂੰ ਆਰੰਭਲੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦਾ ਸਰਵ-ਸਾਧਾਰਣ ਗੁਣ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਹਰਗਿਜ਼ ਨਹੀਂ ਕਿ ਹੇਰਾਕਲਾਈਟਸ, ਬੇਲਜ਼ ਜਾਂ ਪਾਈਥਾਗੋਰਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸਿਧਾਂਤ ਮਿਸਰੀ ਲੋਕਾਂ, ਹਿੰਦੂਆਂ ਜਾਂ ਚੀਨ ਵਾਸੀਆਂ ਤੋਂ ਉਧਾਰੇ ਲਏ। ਬਲਕਿ ਇਹ ਸਾਂਝ ਸਿੱਧ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਆਰੰਭਲਾ ਦੌਰ ਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਸਾਧਾਰਣ ਨੇਮਾਂ 'ਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਸੀ।"

ਯੂਨਾਨੀ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਲੰਮੇ ਵਿਕਾਸ ਪੜਾਅ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ। ਸੁਕਰਾਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਯੂਨਾਨੀ ਦਰਸ਼ਨ ਵਿਚ ਬਹਿਮੰਡ