ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਤਿਆਗ ਗਿਆ। ਉਹ ਅਜਿਹਾ ਤੱਤਵਾਦੀ ਆਇਓਨਿਕ ਚਿੰਤਕ ਹੈ ਜਿਸਦਾ ਸਾਰਾ ਧਿਆਨ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜ ਵੱਲ ਹੀ ਰਿਹਾ। ਯੂਨਾਨੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸੰਜੀਦਗੀ ਉਸਦੇ ਕਾਰਜ ਵਿਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਉਜਾਗਰ ਹੁੰਦੀ ਦਿਸਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਪਹਿਲਾ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਨਕਸ਼ਾ-ਨਵੀਸੀ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ, ਜਲ ਤੇ ਥਲ ਦੇ ਨਕਸ਼ਿਆਂ ਰਾਹੀਂ ਉਸਨੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਯਾਤਰੀਆਂ ਤੇ ਖੁਸ਼ਕੀ ਦੇ ਮੁਸਾਫਰਾਂ ਲਈ ਸਹੀ ਰਾਹ ਦਰਸਾਇਆ। ਯੂਨਾਨੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕਿਤਾਬ 'On Nature' ਉਸਨੇ ਹੀ ਲਿਖੀ।" ਬੇਲਜ਼ ਨੇ ਸਭ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਆਧਾਰ ਪਾਣੀ ਜਾਂ ਤਰਲਤਾ ਭਰਪੂਰ ਸਿੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਸੀ। ਅਨੇਕਸੀਮੈਂਡਰ ਨੇ ਅਨੰਤ ਮਾਦੇ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦਾ ਮੂਲ ਤੱਤ ਕਿਹਾ। ਇਹ ਅਨੰਤ ਮਾਦਾ ਚਾਰੇ ਤੱਤਾਂ ਹਵਾ, ਜਲ, ਪ੍ਰਿਥਵੀ, ਅੱਗ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਸੇ ਇਕ ਰੂਪ ਵਾਲਾ ਨਹੀਂ ਬਲਕਿ ਸਾਂਝੇ ਗੁਣਾਂ ਵਾਲਾ ਅਤੇ ਅਨੰਤ ਹੈ, ਜੋ ਅਵਿਨਾਸ਼ੀ ਵੀ ਹੈ ਤੇ ਨਿਰਗੁਣ ਵੀ। ਅਰਸਤੂ ਨੇ ਅਸੀਮ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰਦਿਆਂ ਇਸਨੂੰ ਦੇਵੀ ਗੁਣਾਂ ਨਾਲ ਓਤਪੋਤ ਕਿਹਾ। ਜਦਕਿ ਖ਼ੁਦ ਅਨੈਕਸੀਮੈਂਡਰ ਨੇ ਜੀਵਨ-ਮਾਦੇ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਗਰਮੀ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਕਿਹਾ। ਧਰਤੀ ਬਾਰੇ ਉਸਦਾ ਮੱਤ ਅੱਜ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੱਦ ਤੱਕ ਮੰਨ ਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਤਾਪ ਤੇ ਨਮੀ ਦੇ ਪਾਣੀ ਸੋਖਣ ਨਾਲ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਸੁੱਕਾ ਹੋਇਆ ਭੂ-ਭਾਗ ਕਿਹਾ। ਉਸਨੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਵਿਚ ਹੀ ਸਮਾ ਜਾਣ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦਾ ਚੱਕਰ ਕਿਹਾ। ਹਰ ਲਿਹਾਜ਼ ਨਾਲ ਉਹ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਲੱਭਣ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵੱਲ ਤੁਰਿਆ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਥੇਲਜ਼ ਨੇ ਪੈਦਾ

ਅਨੇਕਸੀਮੇਨੀਜ਼ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕਾਂ ਦੀ ਬੌਧਿਕ ਵਿਰਾਸਤ ਦਾ ਤੀਸਰਾ ਨਾਂ ਹੈ। ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਆਇਓਨਿਕ ਲਿਖਣ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਲਿਖੀ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਕੁਝ ਅੰਸ਼ ਸਾਡੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਉਸਦੀਆਂ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਇਕ ਰਾਇ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਹਵਾ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਆਧਾਰ ਕਿਹਾ। ਉਸਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਅਤੇ ਅਣਤਾ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਿਧਾਂਤ ਵਿਚ ਇਕ ਮਨੁੱਖ ਲਈ ਸੰਸਾਰ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ ਅਤੇ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਇਹ ਇਕ ਅਣੂ ਮਾਤਰ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਦਾ ਸਰੀਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੂਖਮ ਜੀਵਾਂ ਲਈ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੋਂਦ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਤਰੀਕਾ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਤੇ ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ ਹੈ। ਤੱਤਾਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਤੋਂ ਰਚਨਾਤਮਕਤਾ ਦੀ ਇਹ ਅਨੰਤਤਾ ਅਨੈਕਸੀਮੈਂਡਰ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਧਾਰਨਾ ਹੈ। ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨਮੀ ਜਦੋਂ ਹਰਾਰਤ ਅਤੇ ਸ਼ੀਤ ਦੇ ਸੰਪਰਕ