Back ArrowLogo
Info
Profile

ਸੁਕਰਾਤ ਦੇ ਇਕ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਕਲਾਈਸਸ ਨੇ ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਫੌਰਨ ਬਾਅਦ ਉਸਦਾ ਇਕ ਬੁੱਤ ਤਰਾਸ਼ਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਬੁੱਤ ਲੰਮਾਂ ਸਮਾਂ ਉਸਦੇ ਸ਼ਾਗਿਰਦਾਂ ਕੋਲ ਰਿਹਾ ਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਰੋਮਨ ਚਿੱਤਰਕਾਰ, ਜੋ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਪਲੈਟੋ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਸੁਕਰਾਤ ਦੀਆਂ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦਾ ਹਾਮੀ ਬਣਿਆ ਸੀ, ਨੇ ਉਸ ਬੁੱਤ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਸੁਕਰਾਤ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਤਸਵੀਰਾਂ ਬਣਾਈਆਂ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਤੋਂ ਅਗਾਂਹ ਮੱਧ-ਕਾਲ ਵਿਚ ਯੂਰਪ ਦੇ ਚਿੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਚਿਤਰਦਿਆਂ ਸੁਕਰਾਤ ਦੀ ਉਹੀ ਦਿੱਖ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਮਧਰੇ ਕੱਦ ਦਾ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਝੁਕ ਕੇ ਤੁਰਨ ਵਾਲਾ ਮੋਟਾ ਬਜ਼ੁਰਗ ਜਿਸਦੀਆਂ ਚੁੰਨੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਸਦਾ ਕਿਸੇ ਸੋਚਣੀ ਲਈ ਤਾੜੇ ਲੱਗੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸਨ। ਸਿਰ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਉੱਡ ਚੁੱਕੇ ਵਾਲ, ਮੋਟਾ-ਚੌੜਾ ਨੱਕ, ਤਣੇ ਹੋਏ ਭਰਵੱਟੇ। ਉਸਦੀਆਂ ਕਈ ਟੂਕਾਂ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਬਾਰੇ ਹਨ ਜੋ ਪਲੈਟੇ ਦੇ 'ਸੰਵਾਦਾਂ' ਵਿਚ ਉਹ ਬੋਲਦਾ ਹੈ। ਅਰਿਸਤੋਫੇਨਸ ਦੇ ਨਾਟਕ ਕਲਾਉਡਜ਼ ਦਾ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਪਾਤਰ ਵੀ ਆਪਣੀ ਸਰੀਰਕ ਦਿੱਖ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਕਾਫ਼ੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਦਿਸਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਨਾਟਕ ਦੇ ਇਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਵਿਚ ਉਹ ਅੱਧਖੜ੍ਹ ਚਿੰਤਕ ਆਪਣੀ ਜਵਾਨ ਤੇ ਖੂਬਸੂਰਤ ਬੀਵੀ ਨਾਲ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਕ ਦੁਕਾਨ 'ਤੇ ਕੁਝ ਸੁਰਾਹੀਆਂ ਪਈਆਂ ਦੇਖ ਕੇ ਉਹ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ:

"ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਸੋਹਣੀ ਸੁਰਾਹੀ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?" ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਇਕ ਸੁਰਾਹੀ ਚੁੱਕ ਕੇ ਫੜਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।

ਚਿੰਤਕ ਫਿਰ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, "ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਕੀਮਤੀ ਕਿਹੜੀ ਹੈ?"

ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਕੁਝ ਸੋਚ ਕੇ ਇਕ ਹੋਰ ਸੁਰਾਹੀਂ ਫੜਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਚਿੰਤਕ ਨੇ ਫਿਰ ਇਕ ਹੋਰ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਿਆ, "ਇਹ ਸਭ ਤੋਂ ਕੀਮਤੀ ਕਿਉਂ ਹੈ?"

ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕਿਉਂ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੀ ਹੋਣਾ ਇਸ ਦਾ

ਗੁਣ ਹੈ”

ਚਿੰਤਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਗੁੱਸੇਖੋਰ ਬੀਵੀ ਵੱਲ ਮੂੰਹ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ, "ਦੇਖੋ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨਾਲੋਂ ਗੁਣਵਾਨ ਹੋਣਾ ਵਧੇਰੇ ਕੀਮਤੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ"

ਬਰਟੰਡ ਰਸਲ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸੁਕਰਾਤ ਦੀ ਅਸਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਨਾ ਵੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵੀ ਆਪਣੀ ਦਿੱਖ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸਦੀ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਤਾਂ ਹੈ ਹੀ। ਐਸੀ ਸਰੀਰਕ ਦਿੱਖ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਹ ਆਕਰਸ਼ਕ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦਾ ਮਾਲਕ ਸੀ। ਜਿਸਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਸੀ ਆਪਣੀ ਬੌਧਿਕਤਾ ਨਾਲ ਚਮਤਕਾਰੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਉਸ ਉੱਪਰ ਪਾ ਦਿੰਦਾ ਸੀ। ਲੋਕ ਉਸਨੂੰ ਮਿਲਣਾ ਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਨਾ ਪਸੰਦ

30 / 105
Previous
Next