

ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਸਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਲਾਈਆਂ ਤੁਹਮਤਾਂ ਝੂਠੀਆਂ ਸਾਬਿਤ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਚੰਦ ਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਮਸਲੇ ਵਿਚ ਭੌਕਿਤਾਵਾਦੀ ਤਰਕ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਸੁਕਰਾਤ ਪਹਿਲਾ ਯੂਨਾਨੀ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਅਨੇਕਸਾਗੋਸ ਦੀਆਂ ਇਸ ਸੰਬੰਧੀ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਯੂਨਾਨੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਇਕ ਵਰਗ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੈ ਚੁੱਕੀਆਂ ਸਨ। ਸੁਕਰਾਤ ਨੇ ਮੇਲਿਟਸ ਨੂੰ ਕਿਹਾ:
ਪਿਆਰੇ ਮੇਲਿਟਸ, ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਅਨੇਕਸਾਗੋਰਸ ਉੱਪਰ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹੋ? ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਸੱਚੀਂ ਇਹ ਸਮਝ ਰਹੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਜੱਜਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਨਿਮਾਣੇ ਸਮਝ ਰਹੇ ਹੋ ਕਿ ਉਹ ਅਨਪੜ੍ਹ ਹਨ। ਕਲੇਜ਼ਮੀਨੀ ਦੇ ਅਨੇਕਸਾਗਰਸ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਐਸੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਪਈਆਂ ਹਨ ਤੇ ਨੌਜਵਾਨ ਇਕ ਡਰੈਕਮਾ (ਇਕ ਸਿੱਕਾ) ਦੇ ਕੇ ਐਸੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨਾਟਕ ਨੂੰ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਮੈਂ ਦਾਅਵਾ ਕਰਾਂ ਕਿ ਇਹ ਸਿਧਾਂਤ ਮੇਰਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਮੇਰੇ 'ਤੇ ਹੱਸਣਗੇ।
ਇੰਜ ਸੁਕਰਾਤ ਨੇ ਅਦਾਲਤ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਸ ਉੱਪਰ ਲਗਾਏ ਗਏ ਦੋਸ਼ ਕਿਨੇ ਹਾਸੋਹੀਣੇ ਤੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਤੋਂ ਵਾਂਝੇ ਹਨ। ਉਸ ਨੇ ਕਸਮ ਖਾ ਕੇ ਜੱਜਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ ਪਰਮਾਰਥ ਵਿਚ ਯਕੀਨ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸੋਚਣ ਦੇ ਵਿਲੱਖਣ ਤਰੀਕੇ ਕਾਰਨ ਹੀ ਨੌਜਵਾਨ ਉਸ ਕੋਲ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਤਰੀਕਾ ਵੀ ਉਸਨੇ ਯੂਨਾਨ ਦੀ ਸਭਿਆਚਾਰਕ ਵਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਗ੍ਰਹਿਣ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਨਾਲੋਂ ਉਸਦੇ ਸੋਚਣ ਦਾ ਤਰੀਕਾ ਉਸਦੀ ਵੱਖਰਤਾ ਗਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸੁਕਰਾਤ ਨੇ ਏਥਨਜ਼ ਵਾਸੀਆਂ ਅੱਗੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਰਹਿਮ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬਲਕਿ ਉਸਨੇ ਇਹ ਬਿਆਨ ਵੀ ਦਿੱਤਾ, "ਮੈਂ ਇਹੀ ਸੋਚਦਾਂ ਕਿ ਜੱਜਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਛੱਡ ਦਿਓ ਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਜ਼ਾ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਸਹੀ ਨਹੀਂ ਮੰਨਦਾ।"4 ਅਖੀਰ ਵਿਚ ਉਸਨੇ ਸਾਰੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਸਫ਼ਾਈ ਸਮੇਟਦਿਆਂ ਕਿਹਾ:
"ਏਥਨਜ਼ ਵਾਸੀਓ, ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਤੁਹਮਤਾਂ ਸੱਚਾਈ ਤੋਂ ਕੋਹਾਂ ਦੂਰ ਹਨ। ਮੈਨੂੰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਉੱਪਰ ਏਨਾ ਭਰੋਸਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ। ਫੈਸਲੇ ਲਈ ਮੈਂ ਇਸ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਤੁਹਾਡੇ ਤੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਅੱਗੇ ਰੱਖਦਾ ਹਾਂ। ਮੇਰੀਆਂ ਨੇਕੀਆਂ ਤੇ ਬਦੀਆਂ ਦੇ ਮੱਦੇ-ਨਜ਼ਰ ਜੈਸਾ ਚਾਹੋ, ਫੈਸਲਾ ਕਰੋ ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਚਿਹਰੀ ਵਿਚ ਮੌਜੂਦ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਵਿਚ ਸੁਕਰਾਤ ਦੀ