"ਉਂਝ ਇਸ ਵੇਲੇ ਇਹ ਕੁਝ ਸੁਣਾਉਣ ਵਾਲਾ ਅਵਸਰ ਨਹੀਂ। ਪਰ ਜੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹਾਂ :

'ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗੱਦੀ 'ਤੇ ਬੈਠ ਕੇ ਜੀ

ਰਾਣੀ ਕੈਦ ਕਰਕੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪਾਈ

ਘਰ ਬੈਠਿਆਂ ਰੱਬ ਨੇ ਰਾਜ ਦਿੱਤਾ

ਦੇਖੋ ਮੱਲ ਬੈਠਾ ਸਾਰੀ ਪਾਤਸ਼ਾਹੀ

ਬਰਸ ਹੋਇਆ ਜਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕੈਦ ਅੰਦਰ

ਰਾਣੀ ਦਿਲ ਦੇ ਵਿਚ ਜੋ ਜਿੱਚ ਆਈ

ਸ਼ਾਹ ਮੁਹੰਮਦਾ ਮਾਰ ਕੇ ਚੰਦ ਕੌਰਾਂ

ਸ਼ੇਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਗਲੋਂ ਬਲਾ ਲਾਹੀ'

"ਓਹ ! ਤਖ਼ਤ ਅਤੇ ਤਾਜ ਦੀ ਕਸ਼ਿਸ਼ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਕੀ ਦਾ ਕੀ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।" ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਜਿਵੇਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਸੀ।

"ਪਰ ਵੇਖੋ ਸਿੰਘ ਜੀ ਜੇ ਉਸ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਵੀ ਗਿਆ ਤਾਂ ਕਿਸ ਬੇਰਹਿਮੀ ਨਾਲ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਦਾਸੀਆਂ ਨੂੰ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਮੋਹਰਾਂ ਦਾ ਲਾਲਚ ਦੇ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦਾਸੀਆਂ ਨੇ ਸਿਲ-ਵੱਟੇ ਨਾਲ ਰਾਣੀ ਚੰਦ ਕੌਰ ਦਾ ਸਿਰ ਪਾੜ ਦਿੱਤਾ।"

"ਓਹ । ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ।" ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਦੁੱਖ ਨਾਲ ਸਿਰ ਹਿਲਾਉਂਦਿਆਂ ਬੋਲਿਆ।

"ਹੁਣ ਜੋ ਮੈਂ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ, ਅਤੇ ਜਿਸ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਵੀ ਹੈ, ਕਿ ਜੇ ਰਾਣੀ ਜਿੰਦ ਕੌਰ ਨੂੰ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਕਿਸੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਸੰਤਾਨ ਦਾ ਹੋਣਾ ਆਪਣੇ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਦਿਸਣ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ।"

"ਪਰ ਇਹ ਐਵੇਂ ਅਫ਼ਵਾਹ ਵੀ ਤੇ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।" ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਬੋਲਿਆ।

"ਅਫ਼ਵਾਹ ਜਾਂ ਸੱਚ । ਪਰ ਇਸ ਦੀ ਜਾਨ ਨੂੰ ਤਾਂ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਹੀ ਗਿਆ ।"

"ਹੂੰ। ਪਰ ਇਸ ਨੂੰ ਪੁਚਾਉਣਾ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ?"

"ਰਸਤੇ 'ਚ ਇਕ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਛੱਡ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਉੱਥੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਵਾਲੇ ਦੇ ਕੋਈ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ ।"

ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਕੁਝ ਦੇਰ ਖੜਾ ਸੋਚਦਾ ਰਿਹਾ, ਫੇਰ ਬੋਲਿਆ:

"ਇੱਥੋਂ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਦੂਰ ?"

"ਕਾਫ਼ੀ ਦੂਰ, ਸ਼ੁਜਾਹਬਾਦ ਤੋਂ ਕੁਝ ਪਹਿਲਾਂ ।"

"ਤਾਂ ਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਦਿਨ ਲੱਗ ਜਾਣਗੇ ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚਦਿਆਂ ।" ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਬੋਲਿਆ।

ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸ਼ਾਹ ਬਖ਼ਸ਼ ਸਾਹਮਣੇ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਰੱਖੀ ਕਿ 'ਇਸ' ਦੇ ਕੁੜੀ ਹੋਣ ਦੇ ਭੇਦ ਨੂੰ ਇਸ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਆਪਣੇ ਆਦਮੀਆਂ ਤੋਂ ਲੁਕਾਈ ਰੱਖਣਾ ਅਸੰਭਵ ਹੈ। ਕੁਝ ਦੇਰ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਕਰਦੇ ਰਹਿਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ