ਕਰਦਿਆਂ ਲੜਦੇ ਰਹੇ। ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਲੜਦਿਆਂ-ਲੜਦਿਆਂ ਪਿੱਛੇ ਹਟਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸਤਲੁਜ ਦੇ ਕੰਢੇ ਤਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਉੱਥੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਵੇਖਿਆ ਕਿ ਲਾਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਤਲੁਜ ਦਾ ਪੁਲ ਹੀ ਉਡਾ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਤਾਂ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਤੇ ਰਾਣੀ ਜਿੰਦਾਂ ਦੀ ਵਿਉਂਤ ਅਨੁਸਾਰ ਖਾਲਸਾ ਫੌਜ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤਬਾਹ ਹੋ ਜਾਵੇ। ਕੋਈ ਵੀ ਬਚ ਕੇ ਵਾਪਸ ਨਾ ਜਾ ਸਕੇ।

ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਘੋੜੇ ਸਤਲੁਜ ਦਰਿਆ 'ਚ ਠੇਲ ਦਿੱਤੇ। ਕੁਝ ਡੁੱਬ ਗਏ, ਕੁਝ ਫਰੰਗੀਆਂ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਮਾਰੇ ਗਏ, ਕੁਝ ਬਚ ਨਿਕਲਣ 'ਚ ਸਫਲ ਹੋਏ। ਪਰ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਪੰਜ ਸੱਤ ਸਾਥੀਆਂ ਸਮੇਤ ਡਟ ਕੇ ਖੜਾ ਹੁੰਦਿਆਂ ਲੜਨ-ਮਰਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ ਅਤੇ ਪਿੱਛਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਫਰੰਗੀਆਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਨ ਲੱਗਾ।

ਦਸ-ਬਾਰਾਂ ਫਰੰਗੀਆਂ ਦਾ ਦਸਤਾ ਜਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਇਕ ਸਾਥੀ ਦਾ ਨੇਜਾ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ 'ਚ ਫੜ ਲਿਆ। ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਨੇਜ਼ੇ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਮਾਣ ਸੀ। ਫਰੰਗੀ ਵੀ ਅਭਿਮਾਨ ਨਾਲ ਭਰੇ ਆਪਣੇ ਘੋੜੇ ਦੁੜਾਉਂਦੇ, ਤਲਵਾਰਾਂ ਘੁੰਮਾਉਂਦੇ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਸਨ। ਨਾਲੋ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂ ਰਿਵਾਲਵਰਾਂ ਨਾਲ ਫਾਇਰ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ: ਪਰ ਘੋੜਿਆਂ ਦੇ ਦੌੜਨ ਕਾਰਨ ਫਾਇਰ ਇੱਧਰ-ਉੱਧਰ ਖਿੱਲਰ ਜਾਂਦੇ। ਜਦ ਉਹ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਨੇਜੇ ਦੀ ਮਾਰ ’ਚ ਪਹੁੰਚ ਗਏ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪੈਰ ਚੌੜੇ ਕਰਕੇ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟਿਕਾਏ ਅਤੇ ਨੇਜ਼ੇ ਵਾਲੀ ਬਾਂਹ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਕਰਕੇ ਨੇਜਾ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤਾ। ਨੇਜਾ ਘੂੰ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਕਰਦਾ ਕਿਸੇ ਜਿਊਂਦੇ ਪੰਛੀ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਡਿਆ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਆ ਰਹੇ ਫਰੰਗੀ ਦੀ ਛਾਤੀ 'ਚ ਜਾ ਖੁੱਭਿਆ। 'ਹਾਏ' ਦੀ ਇਕ ਭਿਆਨਕ ਚੀਕ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹੀ ਪਲ ਗੋਰਾ ਸਵਾਰ ਭੁੰਜੇ ਡਿੱਗ ਪਿਆ। ਬਿਨ ਸਵਾਰ ਘੋੜਾ (ਹਲਕਾ ਅਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋ ਕੇ) ਭੱਜਦਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕੁਝ ਦੂਰ ਜਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸਵਾਰ ਦੇ ਅੰਜਾਮ ਤੋਂ ਬੇਖਬਰ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਘਾਹ ਚਰਨ ਲੱਗਾ। ਫੇਰ ਛੇਤੀ ਹੀ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੂਜਾ ਨੇਜਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਸੁੱਟਿਆ। ਇਸ ਵਾਰੀ ਸਵਾਰ ਨੇ ਘੋੜੇ ਦੀ ਲਗਾਮ ਐਨ ਵੇਲੇ ਸਿਰ ਮੋੜ ਲਈ ਤੇ ਨੇਜਾ ਘੋੜੇ ਦੀ ਗਰਦਨ 'ਚ ਜਾ ਖੁੱਭਿਆ। ਘੋੜੇ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਕੇ ਡਿੱਗਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਗੋਰਾ ਘੋੜ-ਸਵਾਰ ਫੁਰਤੀ ਨਾਲ ਛਾਲ ਮਾਰਕੇ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਖੜਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਆਪਣੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਵਰਦੀ, ਛਾਤੀ 'ਤੇ ਲੱਗੇ ਹੋਏ ਫੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿਰ ਦੇ ਅੱਧ ਕਾਲੇ ਅੱਧੇ ਚਿੱਟੇ ਵਾਲਾਂ ਤੋਂ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਕੋਈ ਵੱਡਾ ਅਫਸਰ ਹੈ। ਪਰ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਉਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਲ ਪਾਉਂਦਾ, ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ ਅਤੇ ਤਲਵਾਰ ਦੇ ਇਕ ਵਾਰ ਨਾਲ ਉਸ ਦੀ ਗਰਦਨ ਉਡਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਦਾ ਸਿਰ ਇਕ ਗੇਂਦ ਵਾਂਗ ਰਿੜਦਾ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਕੋਲ ਆ ਰੁਕਿਆ। ਇਹ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਬਾਅਦ 'ਚ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਮਾਰੇ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਜਲਾਲਾਬਾਦ ਦਾ ਹੀਰੋ ਮੇਜਰ ਜਨਰਲ ਰਾਬਰਟ ਸੇਲਜ ਸੀ।