ਤੱਕਣ ਲੱਗਾ। ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਇਕ ਪਾਸੇ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪਹਾੜੀਆਂ ਦਿਸ ਰਹੀਆਂ ਸਨ: ਛੋਟੀਆਂ ਪਹਾੜੀਆਂ ਵਿਚਕਾਰ ਕਿਤੇ ਕਿਤੇ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਖੇਤ, ਪਰ ਜਿਆਦਾਤਰ ਖੁਸ਼ਕ, ਬੰਜਰ ਢਲਾਨਾਂ, ਟਾਵਾਂ-ਟਾਵਾਂ ਰੁੱਖ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਥੱਲੇ ਦੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਨੂੰ ਲੰਘਦੇ ਊਠਾਂ ਨੇ ਪੱਤਿਓਂ ਵਿਹੂਣਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਜਦ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੰਜਰ ਢਲਾਨਾਂ ਵੱਲ ਤੱਕਦਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਪਿੰਡ ਦੁਆਲੇ ਹਰੇ-ਹਰੇ ਖੇਤ ਲਹਿਲਹਾਉਂਦੇ ਦਿਸਣ ਲੱਗਦੇ। ਆਪਣੀ ਕਲਪਨਾ 'ਚ ਉਹ ਹਲਟ ਦੇ ਕੁੱਤੇ ਦੀ ਟੱਕ-ਟੱਕ, ਸਰ੍ਹੋਂ, ਕਮਾਦ ਅਤੇ ਕਣਕ ਦੇ ਖੇਤ ਅਤੇ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਲੰਘਦੀਆਂ ਧੂੜ ਭਰੀਆਂ ਪਗਡੰਡੀਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖਣ ਲਗਦਾ। ਆਪਣੇ ਭਰਾ-ਭਰਜਾਈ, ਬਚਪਨ ਦੇ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਉਹ ਗੌਰਾਂ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਾਂ ਯਾਦ ਆਉਣ ਲੱਗਦੀਆਂ, ਕਿਸੇ ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ।
ਉਹ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦਸ ਬਾਰਾਂ ਸਾਲ ਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਗੌਰਾਂ ਉਸ ਤੋਂ ਚਾਰ ਪੰਜ ਵਰ੍ਹੇ ਵੱਡੀ। ਉਹ ਜਦ ਵੀ ਗੌਰਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖਦਾ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਉਹ ਪਰੀਆਂ, ਰਾਜਕੁਮਾਰੀਆਂ ਵਰਗੀ ਲੱਗਦੀ ਅਤੇ ਜਦ ਤੱਕ ਉਹ ਅੱਖੋਂ ਉਹਲੇ ਨਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀ, ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਉਸ ਉੱਤੇ ਹੀ ਟਿਕੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ।
"ਕੀ ਵੇਖਦਾ ਰਹਿਨਾਂ ਏਂ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੇਰੇ ਵੱਲ?" ਇਕ ਦਿਨ ਗੌਰਾਂ ਨੇ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜੇ ਹੋ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ।
"ਤੂੰ... ਤੂੰ ਐਨੀ ਸੋਹਣੀ ਲੱਗਦੀ ਏ ਮੈਨੂੰ.... ਬੱਸ....?”
"ਚੱਲ ਸ਼ਰਾਰਤੀ।" ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਹੌਲੀ ਦੇਣੀ ਚਪੇੜ ਮਾਰਦਿਆਂ ਉਸ ਆਖਿਆ ਸੀ।
ਤੇ ਸੰਜੋਗ ਨਾਲ ਜਦ ਉਹੀ ਗੌਰਾਂ ਉਸ ਦੀ ਭਰਜਾਈ ਬਣ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਵਿੱਚ ਆਈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ਰਾਰਤ ਅਤੇ ਚੰਚਲਤਾ ਨਾਲ ਪੁੱਛਿਆ ਸੀ।
'ਤੇ ਹੁਣ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਲੱਗਦੀ ਹਾਂ?"
ਤਾਂ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦਿਆਂ ਸ਼ਰਮਾਉਂਦਿਆਂ ਬਿਨਾਂ ਕੁਝ ਬੋਲੇ ਨੱਸ ਗਿਆ ਸੀ।
***
ਇਕ ਟੱਬਰ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਕਾਫ਼ੀ ਸੀ, ਅੱਧਾ ਕੁ ਹਿੱਸਾ ਰੋਹੀ ਦੇ ਪਾਸੇ। ਬਾਪ ਦੇ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਗੱਲ ਚੱਲੀ ਤਾਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਰੱਖਦਿਆਂ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਚਿਤਾਤੁਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਦੋ ਟੱਬਰ, ਬਾਲ ਬੱਚੇ । ਗੌਰਾਂ ਨੇ ਗੱਲਾਂ ਹੀ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਬਚਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦੀ ਕੀ ਲੋੜ ? ਉਹ ਆਪੇ ਸੰਭਾਲ ਲਵੇਗੀ । ਆਖਰ ਹੁੰਦਾ ਹੀ ਆਇਆ ਹੈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ। ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਨੇ ਜਦ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਇਸ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੋਈ, ਉਹ ਬੋਲਿਆ:
"ਤੂੰ ਚਿੰਤਾ ਨਾ ਕਰ ਭਰਾ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਫ਼ੌਜ 'ਚ ਭਰਤੀ ਹੋਣ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।"
