ਉਹ ਅਨੁਭਵ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਗੌਰਾਂ ਉਸ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਮੋਹ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਕੀਰਤ ਲਈ ਇਹ ਮੋਹ, ਇਹ ਪਿਆਰ ਕੁਝ ਹੋਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸੀ । ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਦੂਜਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਬਾਰੇ ਉਹ ਸੋਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਕਦਾ।
ਗੌਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਹ ਕਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਪਿਆਰਾ ਦਿਓਰ ਐਨੀ ਆਸਾਨੀ ਤੇ ਸਹਿਜਤਾ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਚਲਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਦੋਵਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਇਸ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੋਂਦ ਗੌਰਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਧਰਵਾਸ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਉਸ ਲਈ ਇਹ ਲੜਾਈਆਂ, ਖ਼ਾਲਸਾ ਕੌਮ, ਫਰੰਗੀ, ਪਠਾਨ ਕੋਈ ਖਾਸ ਅਰਥ ਨਹੀਂ ਸਨ ਰੱਖਦੇ। ਉਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਆਪਣੇ ਘਰ ਤੱਕ ਜਾਂ ਜਿਆਦਾ ਤੋਂ ਜਿਆਦਾ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਜਾਂ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਕੁਝ ਪਿੰਡਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਸੀ। ਇਹ ਲੜਾਈਆਂ ਉਸ ਲਈ ਮਾਨਵਤਾ ਦੇ ਪਾਗਲ ਹੋ ਜਾਣ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਨ।
ਤੇ ਇਕ ਦਿਨ ਸੌ ਘੋੜ ਸਵਾਰਾਂ ਦਾ ਰਸਾਲਦਾਰ ਹੋ ਜਾਣ ਅਤੇ ਕਈ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦ ਉਹ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਵੱਲ ਤੁਰਿਆ ਤਾਂ ਮਨ ਅਜੀਬ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਚਾਅ ਅਤੇ ਅਨੁਮਾਦ ਨਾਲ ਤਰਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਛੁੱਟੀ ’ਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਛੇ ਹੋਰ ਜਵਾਨ ਵੀ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵੱਲ ਜਾਣਾ ਸੀ।
ਲੜਾਈਆਂ ਲੜਦਿਆਂ ਉਹ ਭੁੱਲ ਹੀ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਨਾ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਹੀ ਮੀਂਹ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਏ ਅਤੇ ਨਾ ਇਸ ਸਾਲ। ਵਿਸਾਖ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ, ਖੇਤਾਂ 'ਚ ਡੱਕਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਧੂੜ ਉੱਡ ਰਹੀ ਸੀ।
ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਅੱਧਾ ਕੁ ਕੋਹ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਇਕ ਖੂਹ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਰੁਕ ਗਏ। ਖੂਹ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਕਰਕੇ ਇਕ ਟਿੱਲੇ 'ਤੇ ਨਾਥ ਜੋਗੀਆਂ ਦਾ ਪੁਰਾਣਾ ਡੇਰਾ ਸੀ । ਮਨ 'ਚ ਆਇਆ ਕਿ ਘਰ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜੋਗੀ 'ਬਚਨ ਦਾਸ' ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਜਾਵਾਂ। ਜਦੋਂ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਪਿੰਡ 'ਚ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਹਰ ਤੀਜੇ ਚੌਥੇ ਦਿਨ ਉਹ ਜੋਗੀ ਕੋਲ ਆ ਬੈਠਦਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਦਾ ਰਹਿੰਦਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਉਹ ਬੜਾ ਸਿਆਣਾ ਅਤੇ ਸੁਲਝੇ ਹੋਏ ਦਿਮਾਗ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਲਗਦਾ। ਟਿੱਲੇ ਉੱਤੇ ਖੜੇ ਨਾਥ ਜਗੀ ਦੇ ਚੇਲਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵੇਖ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉੱਪਰ ਆਉਣ ਲਈ ਇਸ਼ਾਰੇ ਕਰਨ ਲੱਗੇ।
ਉਸ ਦੇ ਛੇਆਂ ਸਾਥੀਆਂ ਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਉਹ ਜਾ ਕੇ ਨਾਥ ਜੋਗੀ ਨੂੰ ਮਿਲ ਆਵੇ। ਉਨੀ ਦੇਰ ਉਹ ਖੂਹ 'ਚੋਂ ਪਾਣੀ ਕੱਢ ਕੇ ਨਹਾ ਲੈਣਗੇ । ਧੂੜ ਅਤੇ ਮੁੜ੍ਹਕੇ ਨਾਲ ਸਾਰਾ ਪਿੰਡਾ ਚਿੱਪ-ਚਿੱਪ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਘੋੜਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਸਾਹ ਦਵਾ ਦੇਣਗੇ।
ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਆਪਣਾ ਘੋੜਾ ਉੱਥੇ ਹੀ ਖੜਾ ਕਰਕੇ ਟਿੱਲੇ ਉੱਪਰ ਜਾ ਰਹੀ ਪਗਡੰਡੀ ਉੱਤੇ ਤੁਰ ਪਿਆ।
ਪਗਬੰਡੀ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪਾਸੇ ਕਿਤੇ-ਕਿਤੇ ਡਿੱਗ ਚੁੱਕੇ ਮਕਾਨਾਂ ਦਾ ਮਲਬਾ ਦਿਸ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸ ਮਲਬੇ 'ਚ ਪਈਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਕਿਸਮ ਦੀਆਂ ਚੌਰਸ ਜਿਹੀਆਂ, ਪਟੜੇਨੁਮਾ ਇੱਟਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਇਸ ਥੇਹ ਥੱਲੇ ਕੋਈ ਪੁਰਾਣਾ ਪਿੰਡ ਦੱਬਿਆ ਪਿਆ ਹੋਵੇ। ਡੇਰੇ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਾਰੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਵੀ ਕਿਸੇ ਪੁਰਾਣੀ ਇਮਾਰਤ ਜਾਂ ਪੁਰਾਣੇ ਡੇਰੇ ਦੇ ਪੱਥਰ ਦੇ ਸਤੂਨ ਡਿੱਗੇ ਪਏ ਦਿਸ ਰਹੇ ਸਨ। ਦੂਰ, ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ
