ਸਰਦਾਰ ਕੋਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜੰਮ ਪਈ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਛੋਟਾ ਸਰਦਾਰ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਉਸ ਦੇ ਬਾਪ ਦਾ ਖੂਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਲਬੱਤਾ ਵੱਡੇ ਸਰਦਾਰ ਦੀ ਗੜ੍ਹੀ 'ਚ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਜ਼ਰੂਰ ਜਨਮ ਦਿੱਤਾ ਜੋ 'ਸਰਦਾਰਨੀ' ਨੇ ਆਪਣੇ ਗੁਮਾਸ਼ਤਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮਰਵਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਹ ਘੁਮਿਆਰਨ ਦਾ ਆਪਣੇ ਸਰਦਾਰ ਨਾਲ ਸੌਣਾ ਤਾਂ ਜਰ ਸਕਦੀ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਜਾਣਦੀ ਸੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ਜਗੀਰਦਾਰ ਇਹੋ ਕੁਝ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਦਾ ਆਪਣਾ ਪਿਓ ਵੀ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਘੁਮਿਆਰਨ ਦੇ ਢਿੱਡੋਂ ਜੰਮਿਆ ਸਰਦਾਰ ਦਾ 'ਪੁੱਤ' ਬਣ ਕੇ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਹੋ ਕੇ ਇਸ ਜਗੀਰ 'ਚੋਂ ਆਪਣਾ ਹਿੱਸਾ ਮੰਗ ਲਵੇ, ਇਹ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਰ ਸਕਦੀ।

"ਵੱਡਾ ਸਰਦਾਰ ਵਸਾਖਾ ਸਿੰਘ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਕਾਲ 'ਚ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਿਆ। ਜਦ ਤੱਕ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਜਿਉਂਦਾ ਸੀ, ਛੋਟਾ ਸਰਦਾਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਲੁਕ ਛਿਪ ਕੇ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਪਰ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਸੁਰਗਵਾਸ ਹੋ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸ ਨੂੰ 'ਸਭ ਕੁਝ' ਕਰਨ ਦੀ ਜਿਵੇਂ ਪੂਰੀ ਛੁੱਟੀ ਮਿਲ ਗਈ। ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਇਸ ਕੁੜੀ ਰਤਨੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਤੀਵੀਂ ਦੇ ਜਨੇਪੇ ਸਮੇਂ ਉਸ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਗੜ੍ਹੀ 'ਚ ਬੁਲਾਇਆ ਅਤੇ ਫੇਰ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਦਿੱਤਾ। ਮਾਂ ਨੇ ਜਿਵੇਂ ਆਪਣੀ ਹੋਣੀ ਨੂੰ ਮੰਜੂਰ ਕਰ ਲਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਨੇ ਵੀ ਕਰ ਲਿਆ, ਚਾਹੇ ਇਸ ਦਾ ਜੀਵਨ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਬਦਤਰ ਸੀ। ਰਾਤ ਨੂੰ ਸਰਦਾਰ ਦੀ 'ਸੇਵਾ'' ਕਰਨ ਦੇ ਇਲਾਵਾ ਸਰਦਾਰਨੀ ਨੇ ਨਵੇਂ ਜੰਮੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਦੇਖ ਭਾਲ, ਸਰਦਾਰਨੀ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮ, ਸਵੇਰੇ ਪੰਜ ਵਜੇ ਤੋਂ ਰਾਤ ਦੇ ਗਿਆਰਾਂ ਵਜੇ ਤੱਕ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਕੰਮ 'ਚ ਲੱਗੀ ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ। ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਸਰਦਾਰ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸੌਣ ਦਾ ਗੁੱਸਾ ਸਰਦਾਰਨੀ ਰਤਨੀ ਉੱਤੇ ਕੱਢਦੀ ਸੀ। ਉਂਜ ਹੋਰ ਵੀ ਕਈ ਸਨ ਪਰ ਉਹ ਆਉਂਦੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਜਾਂ ਸਰਦਾਰ ਆਪ ਹੀ ਲਹੌਰ ਦੀ ਹੀਰਾ ਮੰਡੀ ਜਾ ਕੇ ਐਸ਼ ਕਰ ਆਇਆ ਕਰਦਾ।"

"ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਸ ਨਾਲ ਵੀ ਉਹੀ ਕੁਝ ਦੁਹਰਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ ਜੋ ਇਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨਾਲ ਹੋ ਬੀਤਿਆ ਸੀ। ਜਦ ਇਸ ਨੇ ਗਰਭ ਧਾਰਿਆ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਸਰਦਾਰਨੀ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰ ਦੀ ਆਪਸ ’ਚ ਜੰਗ ਹੋਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਬਾਪ ਦੀ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਡੀ ਜਗੀਰ ਅਤੇ ਸਰਦਾਰਨੀ ਦਾ ਮਾਣ ਸੀ। "ਤੂੰ ਇਹ ਕੀ ਕੀਤਾ ? ਹੁਣ ਜੇ ਪੁੱਤ ਜੰਮ ਪਿਆ ਤਾਂ ਲੋਕੀ ਵੀ ਇਹੀ ਕਹਿਣਗੇ ਕਿ ਗੜ੍ਹੀ ਵਾਲਿਆਂ ਦਾ ਹੈ।" ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਵੀ ਝੂਠ ਬੋਲ ਪਿਆ। ਬੋਲਿਆ ਮੈਨੂੰ ਤੇ ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਹੋ ਗਏ ਇਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਬੁਲਾਇਆ। ਸਾਰਾ ਸਮਾਂ ਤੇ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਜ਼ਰੂਰ ਕੋਈ ਯਾਰ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਮਜਾਤ, ਬੇਹਯਾ...। ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰ ਮਾਲੀ ਅਤੇ ਚੌਕੀਦਾਰ ਨਾਲ ਹੱਸ-ਹੱਸ ਕੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਿਆਂ ਵੇਖਿਆ ਹੈ ...।"

ਸਰਦਾਰਨੀ ਜਾਣਦੀ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਝੂਠ ਬੋਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਹ ਝੂਠ ਹੀ ਉਸ ਲਈ ਇਕ ਰਸਤਾ ਸੀ। ਚੌਕੀਦਾਰ ਅਤੇ ਮਾਲੀ ਨੂੰ ਵੀ ਕੁੱਟ ਪਈ ਅਤੇ ਇਸ ਰਤਨੀ ਨੂੰ ਵੀ ਮਾਰ-ਮਾਰ ਕੇ ਹਵੇਲੀਓ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ।