ਕਰਨ ਲਈ ਦੋ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਵਾਸਤੇ ਉਸ ਦੀ ਹਵੇਲੀ ਵਿੱਚ ਭੇਜ ਦੇਵੇ। 'ਕੰਮ' ਦਾ ਤੇ ਬਹਾਨਾ ਹੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਸਮਝਦੇ ਹਨ।

ਸਰਦਾਰ ਦੀ ਹਵੇਲੀ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬਾਹਰ ਕਰਕੇ ਸੀ। ਪਿੰਡ ਅਤੇ ਹਵੇਲੀ ਵਿਚਕਾਰ ਇਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਮੈਦਾਨ ਸੀ ਜਿਸ 'ਚ ਕਿਤੇ-ਕਿਤੇ ਅੱਕ ਦੀਆਂ ਝਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਭੱਖੜੇ ਵਿਛੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਚੰਗਾ ਇਹ ਹੋਇਆ ਕਿ ਗੌਰਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਅੱਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲੰਘਦੀ ਇਕ ਪਗਡੰਡੀ ਉੱਤੇ ਤੇਜ-ਤੇਜ਼ ਕਦਮਾਂ ਨਾਲ ਜਾਂਦੀ ਦਿਸ ਪਈ। ਨੰਗੇ ਪੈਰੀ, ਆਪਣੇ ਕਦਮਾਂ ਨਾਲ ਧੂੜ ਉਡਾਉਂਦੀ, ਹਾਰੀ ਜਿਹੀ ਹੋਈ। ਆਪਣੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਚ ਗੁਆਚੀ ਨੂੰ ਪਿੱਛੇ ਦੌੜਦੇ ਆ ਰਹੇ ਸੱਤ ਘੋੜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਟਾਪਾਂ ਵੀ ਜਿਵੇਂ ਸੁਣੀਆਂ ਨਾ ਹੋਣ।

"ਰੁਕ ਜਾ ਗੌਰਾਂ ਭਰਜਾਈ ਰੁਕ ਜਾ।" ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਪਿੱਛਿਓਂ ਆਵਾਜ਼ ਮਾਰੀ। ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਹੀ ਪਲ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਘੋੜੇ ਤੋਂ ਛਾਲ ਮਾਰ ਕੇ ਗੌਰਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਖੜਾ ਹੋਇਆ।

ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੜਾ ਵੇਖ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਤੇ ਇਤਬਾਰ ਹੀ ਨਾ ਆਇਆ ਫੇਰ ਉਸ ਨਾਲ ਚਿੰਬੜ ਕੇ ਰੋਂਦਿਆ ਹੋਇਆਂ ਬੋਲੀ-

"ਤੂੰ ਆ ਗਿਆ ਵੀਰਾ! ਵੇਖ ਤੇਰੀ ਸੋਹਣੀ ਭਰਜਾਈ ਦਾ ਹਾਲ ਅਤੇ ਔਹ ਵੇਖ ਸਰਦਾਰਾਂ ਦੀ ਹਵੇਲੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ!"

ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਗੌਰਾਂ ਦੇ ਖਿਲਰੇ, ਧੂੜ ਭਰੇ ਵਾਲਾਂ 'ਤੇ ਹੱਥ ਫੇਰਦਿਆਂ ਉਸ ਵੱਲ ਤੱਕ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੂੰ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆ ਰਹੀ ਕਿ ਉਹ ਅੱਗਿਓਂ ਕੀ ਕਹੇ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਉਸਨੇ ਕੀ ਕਰਨਾ ਹੈ, ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਉਸਨੇ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਲਿਆ।

"ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਪਾਂਡੂਆਂ ਨੇ ਦਰੋਪਦੀ ਨੂੰ ਜੂਏ 'ਚ ਹਾਰਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਤੂੰ ਹੀ ਦੱਸ ਇਹ ਕਹੀ ਹਾਰ ...?" ਗੌਰਾਂ ਬੋਲ ਰਹੀ ਸੀ।

"ਤੈਨੂੰ ਹੁਣ ਹਾਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ। ਤੂੰ ਜਾ ਭਰਜਾਈ ਵਾਪਸ ਆਪਣੇ ਘਰ । ਜੇ ਕੁਝ ਲੈ ਕੇ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜਾ ਕੇ ਸਾਂਭ ਲੈ। ਅਸੀਂ ਭਰਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਛੇਤੀ ਹੀ।"

ਹਵੇਲੀ ਦੇ ਵੱਡੇ ਸਾਰੇ ਬੂਹੇ ਸਾਹਮਣੇ, ਜਿਸ 'ਚੋਂ ਹਾਥੀ ਵੀ ਲੰਘ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ ਸਿਰਫ ਬਚਨ ਸਿੰਘ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਪਿੰਡ ਦੇ ਦੋ ਹੋਰ ਕਿਰਸਾਨਾਂ, ਕਾਮਿਆਂ ਨੂੰ ਕਾਠ ਮਾਰ ਕੇ ਖੜਾ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਸਿਖਰ ਦੁਪਹਿਰੇ। ਜੇ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਕੋਈ ਬੈਠਣ ਜਾਂ ਡਿੱਗਣ ਲੱਗਦਾ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੁਆਲੇ ਖੜੇ ਚਾਰ ਸਿਪਾਹੀ ਤੂਤ ਦੀਆਂ ਸੋਟੀਆਂ ਮਾਰ ਕੇ ਮੁੜ ਖੜਾ ਕਰ ਦੇਂਦੇ।

ਗੌਰਾਂ ਵਾਪਸ ਮੁੜ ਪਈ, ਪਰ ਫੇਰ ਕੁਝ ਦੂਰ ਜਾ ਕੇ ਇਕ ਕਿੱਕਰ ਦੇ ਰੁੱਖ ਓਹਲੇ ਲੁਕ ਕੇ ਖੜੀ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵੱਲ ਉਤਸੁਕਤਾ ਤੇ ਭੈਅ ਭਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਤੱਕਣ ਲੱਗੀ।

ਸੱਤ ਘੋੜ ਸਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਰਛੇ ਸੰਭਾਲਦਿਆਂ ਅਤੇ ਤਲਵਾਰਾਂ ਲਹਿਰਾਉਂਦਿਆਂ