ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਆਉਂਦਿਆਂ ਵੇਖ ਕੇ ਚਾਰੇ ਸਿਪਾਹੀ ਡਰ ਦੇ ਮਾਰਿਆਂ ਹਵੇਲੀ ਵੱਲ ਦੌੜ ਪਏ। ਪਰ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਹਵੇਲੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਆਣ ਘੇਰਿਆ ਅਤੇ ਬਰਛਿਆਂ ਦਾ ਉਲਟਾ ਪਾਸਾ ਮਾਰ ਕੇ ਥੱਲੇ ਡੇਗ ਲਿਆ। ਫੇਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਫੱਟਿਆਂ ਦੇ ਛੇਕਾਂ ਦੁਆਲੇ ਲਾਈਆਂ ਲੋਹੇ ਦੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚਾਬੀਆਂ ਖੋਹੀਆਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਪੱਗਾਂ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਪੈਰ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਭੁੰਜੇ ਡੇਗ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਤਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਫੱਟਿਆਂ 'ਚੋਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ। ਬਚਨ ਸਿੰਘ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਆਕੜੀਆਂ ਪਈਆਂ ਸਨ । ਉਸ ਨੂੰ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਹਾਰਾ ਦੇ ਕੇ ਆਪਣੀਆਂ ਬਾਹਵਾਂ 'ਚ ਸੰਭਾਲਿਆ ਅਤੇ ਬੋਲਿਆ, ਤੂੰ ਭਾਅ ਫਟਾ ਫਟ ਘਰ ਚੱਲ ਅਤੇ ਨੱਸਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾ। ਅਸੀਂ ਜਰਾ ਉਸ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੋਧ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਆਂ। ਉਸ ਭੈਣ.... ਨੇ ਕੀ ਸਮਝਿਆ ਕਿ ਸਿੰਘ ਸਿਪਾਹੀ: ਬੱਸ ਉਸੇ ਕੰਮ' ਲਈ ਹੁੰਦੇ.... !"

ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿਪਾਹੀਆ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਇਸ ਵੇਲੇ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਦੁਪਹਿਰ ਦੀ ਰੋਟੀ ਖਾ ਕੇ ਅਤੇ ਪੀ ਪਾ ਕੇ ਠੰਡੇ ਕਮਰੇ ਚ ਸੁੱਤਾ ਪਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਵੇਲੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸਿਪਾਹੀ ਚੌਦਾਂ ਪੰਦਰਾਂ, ਉਹ ਵੀ ਆਪਣੇ-ਆਪਣੇ ਮੰਜਿਆਂ ਤੇ ਪਏ ਸ਼ਾਇਦ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਜਾਂ ਅਰਾਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋਣ। ਪਰ ਜੇ ਡਰ ਹੈ ਤਾਂ ਹੁਕਮ ਸਿੰਘ ਦਾ। ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਜਗੀਰਦਾਰ ਦੇ ਕਮਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਪਿੱਪਲ ਦੇ ਰੁੱਖ ਥੱਲੇ ਆਪਣੇ ਚਾਰ ਪੰਜ ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬੈਠਾ ਹੋਵੇਗਾ।

ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਇਹ ਕੁਝ ਦੱਸਣ ਵਾਲੇ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀ ਦੀ ਕੋਈ ਹਮਦਰਦੀ ਸਰਦਾਰ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਹੁਕਮ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਤੇ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਵੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਇਸ ਗੁਮਾਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਸਵਾ ਛੇ ਫੁੱਟ ਉੱਚਾ ਅਤੇ ਕਿੱਕਰ ਵਰਗਾ ਸਖ਼ਤ ਜੁੱਸਾ। ਪਿੰਡ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਹੀ ਡਰਦੇ ਸਨ ਉਸਤੋਂ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਚੰਗੀ ਕਿ ਜਦੋਂ ਉਹ ਗੜ੍ਹੀ ਨੁਮਾ ਹਵੇਲੀ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵੜੇ ਤਾ 'ਠੰਡੇ ਕਮਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਤਿੰਨ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀ ਮੰਜਿਆਂ 'ਤੇ ਬੈਠੇ ਉਬਾਸੀਆਂ ਲੈ ਰਹੇ ਸਨ। ਹੁਕਮ ਸਿੰਘ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਹ ਸ਼ਾਇਦ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲਿਆਂਦੀ ਕਿਸੇ ਤੀਵੀਂ ਨਾਲ ਮੌਜ ਮਸਤੀ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਚਾਨਕ ਹਮਲਾ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਨੂੰ ਫੱਟੜ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਕਮਰੇ ਅੰਦਰ ਜਾ ਕੇ ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਜਾ ਲਲਕਾਰਿਆ।

"ਉੱਠ ਉਏ ਕੁੱਤਿਆ ਸਰਦਾਰਾ, ਤਲਵਾਰ ਚੁੱਕ ਅਤੇ ਲੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾ । ਪਿੱਛੋਂ ਲੋਕ ਨਾ ਆਖਣ ਕਿ ਕੀਰਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਨਿਹੱਥੇ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਚਾਹੇ ਤੂੰ ਬਥੇਰਿਆਂ ਨਿਹੱਥਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਹੋਵੇਗਾ।"

ਮਾਨ ਸਿੰਘ ਘਬਰਾ ਕੇ ਛੇਤੀ ਦੇਣੀ ਉੱਠਿਆ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਤੇੜ ਬੰਨ੍ਹਿਆਂ ਤੰਬਾ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਭੁੰਜੇ ਡਿੱਗ ਪਿਆ। ਹੁਣ ਉੱਪਰ ਮਲਮਲ ਦਾ ਪਤਲਾ ਜਿਹਾ ਝੱਗਾ ਅਤੇ ਤੇੜ ਕੱਛਾ। ਇਕ ਪਾਸੇ ਪਈ ਤਲਵਾਰ ਚੁੱਕੀ ਅਤੇ ਤਲਵਾਰ ਮਿਆਨ 'ਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਹੁਕਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵਾਜਾਂ ਮਾਰਦਿਆਂ ਲੜਨ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਿਆ। ਮੋਟੀ ਤੋਂਦ ਦੇ ਥੱਲੇ