ਆ ਕੇ ਸ਼ਰਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਉਸਦੇ ਕੋਪ ਤੋਂ ਨੱਸੇ ਹੋਏ ਇੱਥੇ ਆ ਕੇ ਆਪ ਦੀ ਪਨਾਹ ਵਿਚ ਸੁਖੀ ਹੋਏ।

ਆਪ ਦਾ ਉੱਦਮ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਜੀਵ ਆਪਣੇ ਸੋਮੇ ਨਾਲ ਸਦਾ ਅੰਦਰੋਂ ਲੱਗਾ ਰਹੇ ਤਾਂ ਜੋ ਉਸ ਵਿਚ ਰੂਹਾਨੀ ਤਾਜ਼ਗੀ ਦੀ ਸੋਤ ਸਦਾ ਆਉਂਦੀ ਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਤਰੋਤਾਜ਼ਾ, ਸਵੱਛ ਤੇ ਨਿਰਮਲ ਉਮਾਹ ਵਿਚ ਰੱਖੇ। ਆਪ ਦਾ ਦੂਸਰਾ ਉੱਦਮ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ, ਫ਼ਾਰਸੀ ਦੇ ਡੱਬਿਆਂ ਵਿਚ ਪਈ ਵਿਦਿਆ, ਦੇਸ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਆ ਕੇ ਆਮ ਪ੍ਰਵਿਰਤ ਹੋਵੇ, ਜਿਸ ਲਈ ਕੁਛ ਸਿੰਘ ਕਾਂਸ਼ੀ ਘੱਲੇ ਜੋ ਵਿਦ੍ਯਾ ਪਾਉਣ ਤੇ ਕਈ ਵਿਦਵਾਨ ਪਾਸ ਬੁਲਾਏ ਤੇ ਕਈ ਸ਼ਰਨਾਗਤ ਪਾਸ ਰੱਖ ਲਏ। ਇਸ ਹੱਦ ਤਕ ਵਿਦ੍ਯਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਸ਼ੋਂਕ ਸੀ ਕਿ ਇਕ ਕਵੀ ਆਪਣੇ ਇਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਪੁਸਤਕ ਦੇ ਦੀਬਾਚੇ ਵਿਚ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਅਨੁਵਾਦ ਕਰਨੇ ਦਾ ਇਨਾਮ ਮੈਨੂੰ ਕਲਗੀਧਰ ਜੀ ਨੇ ਸੱਠ ਹਜ਼ਾਰ ਰੁਪਯਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਤੀਸਰੀ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਆਪ ਆਤਮ ਜੀਵਨ, ਵਿਦਵਾਨ ਜੀਵਨ ਦੇ ਨਾਲ ਉੱਚ ਆਚਰਨ ਵਾਲੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਸੇ। ਆਪ ਨੇ ਇਸ ਗਲ ਦੇ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਘਰ ਦੇ ਮਸੰਦਾਂ ਨੂੰ ਮੰਦ ਆਚਰਣੀ ਦੇਖ ਕੇ ਤਿਆਗ ਦਿਤਾ। ਐਸਾ ਕਰਨਾ ਕੋਈ ਆਸਾਨ ਗਲ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਬੜੀ ਭਾਰੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਸੀ ਅਰ ਬੜੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਸੀ, ਪਰ ਆਪ ਨੇ ਸਾਰਾ ਕੁਛ ਝੱਲ ਕੇ ਵੀ ਉੱਚ ਆਚਰਣ ਦੀ ਕਦਰ ਨੂੰ ਜਗਤ ਵਿਚ ਰਹਨੁਮਾਈ ਦਾ ਚਾਨਣ ਮੁਨਾਰਾ ਬਨਾ ਦਿੱਤਾ। ਜਦੋਂ ਆਚਰਨ ਉੱਚਾ ਸੁੱਚਾ ਹੋ ਜਾਵੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਆਦਰਸ਼ ਸਾਈਂ ਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਤੀ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਹੋ ਕੇ ਮੌਤ ਦੇ ਭੈ ਤੋਂ ਫ਼ਤਹ ਪਾ ਲਵੇ ਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਬਹੁਤ ਵਿਦਿਆ ਦੇ ਦੀਪ ਨਾਲ ਰੌਸ਼ਨ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬੀਰ ਰਸ ਫੇਰ ਬੀਰ ਰਸੀ ਚਮਤਕਾਰ ਦੱਸਦਾ ਹੈ; ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਬੀਰ ਰਸ ਕ੍ਰੋਧ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਲੈ ਕੇ ਸਾਰੇ ਉੱਚ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਗਿਰਾਉ ਵਲ ਚਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਜਗਤ ਲਈ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਕੋਟੜਾ ਤੇ ਗੁਲਾਮੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ੰਜੀਰ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਪ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੀਹਾਂ ਤੇ ਬੀਰ ਰਸ ਦਾ ਚੌਥਾ ਉਦਮ ਚਾਇਆ ਤੇ ਇਸ ਸਾਹਸਹੀਨ ਦੁਬੇਲ ਤੇ ਗੁਲਾਮ ਹੋ ਰਹੀ ਹਿੰਦੀ ਪਰਜਾ ਵਿਚ ਸਾਹਸ ਤੇ ਬਲ ਭਰ ਦਿੱਤਾ। ਜੋ ਲੋਕ