ਪੁਸਤਕ ਮੇਲਾ

ਭਾਰਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਪ੍ਰਗਤੀ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਅਕਸਰ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੂਜੀ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਇੱਥੇ ਅਕਸਰ ਭੀੜ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇੱਥੇ ਅਕਸਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ, ਨਾਟਕ, ਫਿਲਮ ਸ਼ੋਅ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਰੰਗਾਰੰਗ ਸਮਾਗਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਇੱਕ ਮਨੋਰੰਜਨ ਪਾਰਕ ਅਤੇ ਅੱਪੂ ਘਰ ਵੀ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਮੈਂ ਕਈ ਵਾਰ ਉੱਥੇ ਜਾਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਪਰ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰਗਤੀ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਪੁਸਤਕ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਲੱਗਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਤਾਂ ਮੈਂ ਲਗਾਤਾਰ ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਉੱਥੇ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਮੇਲਾ ਇੰਨਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਸੀ, ਹੋਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਟਾਲ ਲਗਾਏ ਹੋਏ ਸਨ ਕਿ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਦੇਖਣਾ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਸੀ।

ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਕੂਲ ਅਧਿਆਪਕ ਸਮੇਤ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਦੇਖਣ ਗਏ। ਇਸ ਲਈ ਸਾਨੂੰ ਰਿਆਇਤੀ ਦਰ ‘ਤੇ ਟਿਕਟਾਂ ਮਿਲੀਆਂ। ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਆਕਾਰ, ਸ਼ਕਲ ਅਤੇ ਸਿਰਲੇਖ ਇੰਨੇ ਆਕਰਸ਼ਕ ਸਨ ਕਿ ਅਸੀਂ ਹਰ ਇੱਕ ਸਟਾਲ ‘ਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇਖੀਆਂ। ਮੈਂ ਸਟਾਲ ‘ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ਿਆਂ, ਛਪਾਈ ਆਦਿ ਬਾਰੇ ਕਈ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛੇ। ਅਤੇ ਉਹ ਉਸ ਬਾਰੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਰਹੇ। ਮੈਂ ਉਥੋਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਖਰੀਦੀਆਂ। ਉਹ ਮੇਰੀ ਉਤਸੁਕਤਾ ਅਤੇ ਸਵਾਲਾਂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਹੋਏ। ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਛੋਟੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਮੁਫਤ ਦਿੱਤੀਆਂ। 

ਕੁਝ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਆਪਣੇ ਕੈਟਾਲਾਗ ਵੰਡ ਰਹੇ ਸਨ। ਅਤੇ ਕੁਝ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਕੁਝ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਰਸਾਲੇ ਵੀ ਵੰਡ ਰਹੇ ਸਨ। ਕੁਝ ਸਟਾਲਾਂ ‘ਤੇ ਕੁਝ ਮਸ਼ਹੂਰ ਲੇਖਕ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਜੋ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਵੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਕੁਝ ਸਟਾਲਾਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਬਣੇ ਬੈਗ ਵੀ ਲਾਏ ਹੋਏ ਸਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਮੱਗਰੀ ਵੰਡ ਰਹੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉੱਥੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਖਰੀਦਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਸੀ ਅਤੇ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨੂੰ ਫਲਿੱਪ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕੀਮਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਲੋਕ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਉਹ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਹੀਂ ਖਰੀਦ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਦਾ ਸਾਇੰਸ ਸੈਕਸ਼ਨ ਦੇਖ ਕੇ ਬਾਹਰ ਆ ਗਏ।

ਜਦੋਂ ਉਹ ਬਾਹਰ ਆਇਆ ਤਾਂ ਸ਼ਾਮ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਕਾਫ਼ੀ ਥੱਕੇ ਹੋਏ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਚਾਹ ਦੇ ਸਟਾਲ ‘ਤੇ ਚਾਹ ਪੀ ਲਈ। ਉੱਥੇ ਚਾਹ ਅਤੇ ਸਮੋਸੇ ਦੀ ਕੀਮਤ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੀ। ਬਾਹਰ ਆ ਕੇ ਬੱਸ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਘਰ ਪਰਤ ਆਏ। ਮੈਂ ਇਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਹਮੇਸ਼ਾ ਯਾਦ ਰੱਖਾਂਗਾ।