ਉਸਨੂੰ ਚੱਕਰ ਆ ਰਹੇ ਸਨ। ਪਰ ਝੱਟ ਹੀ ਉਹ ਅਬੜਵਾਹੀ ਮੰਜੇ ਤੋਂ ਉੱਠੀ ਤੇ ਸ਼ੰਕਰ ਦੇ ਲੱਕ ਨਾਲ ਲਿਪਟ ਕੇ ਕੁਰਲਾਉਣ ਲੱਗੀ। ਉਸ ਦਾ ਕਰੁਣਾ ਭਰਿਆ ਵਿਰਲਾਪ ਸੁਣ ਕੇ ਬੇ-ਓੜਕ ਅੱਖਾਂ ਵਹਿ ਪਈਆਂ।
ਦੇਵਜਾਨੀ, ਕਰਨ ਦੀ ਉਡੀਕ ਵਿੱਚ ਅੱਖਾਂ ਰਸਤੇ ਤੇ ਲਾਈ ਬੈਠੀ ਸੀ।
ਸੁਰੇਸ਼ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਕੁੜੀ ਨਾਲ ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਲਗ ਗਈਆਂ ਨੇ ?
ਕੀ ਮੈਂ ਸੁਣ ਨਹੀਂ ਚੁਕੀ ਜਿਸ ਤਰਾਂ ਤੁਸੀਂ ਚੌਵੀ ਚੌਵੀ ਘੰਟੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਜ਼ਖਮੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਹਤਯਾਬ ਕੀਤਾ ਸੀ ? ਏਹੋ ਤਾਂ ਉੱਚ ਆਤਮਾਆਂ ਦੀ ਖੂਬੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਗੁਣਾ ਵੱਲੋਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਅੱਖਾਂ ਮੀਟੀ ਰੱਖਦੇ ਨੇ।
ਤੁਹਾਡੇ ਪਿਉ ਦੀ ਰਕਮ ਲਗਦੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦਰਦ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੱਖਾਂ ਮੀਟ ਕੇ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋ ਜਿਵੇਂ ਏਸ ਕੰਮ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡਾ ਸਰੋਕਾਰ ਹੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ।
ਯਕੀਨ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਆਵੇ, ਨਾ ਆਵੇ ਪਰ ਅਸਲੀਅਤ ਵੱਲੋਂ ਤਾਂ ਕੋਈ ਅੱਖਾਂ ਨਹੀਂ ਮੀਟ ਸਕਦਾ ਕਿ ਇਸ ਬਦ-ਨਸੀਬਾਂ ਦੀ ਬਸਤੀ ਵਿੱਚ ਬੇ-ਓੜਕ ਤਖਤ ਹਜ਼ਾਰੇ ਦੇ ਵਾਲੀ, ਤੇ ਅਣ-ਗਿਣਤ ਝੰਗ ਸਿਆਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸਲੇਟੀਆਂ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
ਸ਼ਿਆਮਾ ਜਦ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਪਾਗਲ ਹੋ ਕੇ ਪਤੀ ਨੂੰ ਏਥੋਂ ਤਕ ਕਹਿ ਦੇਂਦੀ- "ਝੂਟ ਲਏ ਤੁਹਾਡੇ ਪੱਟ ਦੇ ਪੰਘੂੜੇ" ਤਾਂ ਪ੍ਰਭਾਕਰ ਦਾ ਦਿਲ ਕਰਦਾ ਕਿ ਉਹ ਇਸੇ ਘੜੀ ਘਰ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਕੇ ਫੂਕ ਸੁੱਟੇ। ਸ਼ਿਆਮਾ ਪਾਸੋਂ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਸਰਦ ਮੋਹਰੀ ਦੀ ਉਹ ਆਸ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰੱਖਦਾ। ਬਰਾਬਰ ਉਸ ਦੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ-ਇਹ ਸਭ ਗਰੀਬੀ ਦਾ ਹੀ ਫਲ ਹੈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਸਤੀ ਸਤਵੰਤੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਮੱਥੇ ਤੇ ਧਰ ਲਈਆਂ ਨੇ।
ਉਸ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਉਸ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਹੋਇਆਂ ਕਈ ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਜਵਾਨ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਪਰ ਹੁਣ ਵੀ ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਆ ਜਾਏ, ਉਹ ਅੱਖਾਂ ਭਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉੱਥੋਂ ਉੱਠ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਿਸੇ ਦੀ ਮਜਾਲ ਏ, ਅੱਖ ਭਰ ਕੇ ਏਧਰ ਵੇਖ ਵੀ ਜਾਏ। ਮੇਰੀ ਧੀ ਵੱਲ ਕੋਈ ਵੇਖੇ, ਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ ਅੱਖ ਨਾ ਕੱਢ ਦਿਆਂ।
"ਮੇਰਾ ਬੜਾ ਜੀ ਕਰਦਾ ਏ ਬਾਊ ਜੀ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਲਈ" ਮਾਲਤੀ ਨੇ ਅੱਖਾਂ ਭਰ ਕੇ ਕਿਹਾ।
ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਤੋਂ ਸਖ਼ਤ ਨਫ਼ਰਤ ਹੋ ਗਈ, ਤਦ ਕੀ ਦੱਸਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਐਤਕੀਂ ਜਦ ਉਸ ਨੇ ਪਿੰਡ ਆ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਰੋ ਰੋ ਕੇ ਆਪਣਾ ਹਾਲ ਸੁਣਾਇਆ, ਤਾਂ ਸੱਚ ਜਾਨਣਾ। ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਭਰ ਆਈਆਂ।
ਸੱਸ ਤੇ ਨਿਨਾਣਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਦੋ ਚਾਰ ਦਿਨ ਲੋਕ ਵਿਖਾਵੇ ਲਈ ਵਹੁਟੀਏ, ਵਹੁਟੀਏ ਕਰਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ। ਫੇਰ ਆਪਣਾ ਰੰਗ ਕੱਢਿਆ ਤੇ ਆਪਣੇ ਰਵਾਂ ਤੇ ਆ ਗਈਆਂ ਤੇ ਤੋਤੇ ਵਾਂਗ ਝੱਟ ਅੱਖਾਂ ਬਦਲ ਲੀਤੀਆਂ।