ਓ ਬਹਾਦਰੋ, ਸੂਰਬੀਰੋ, ਹੁਣ ਤੇ ਮੈਦਾਨ ਮਾਰਿਆ ਪਿਆ ਹੈ, ਦੁਸ਼ਮਨ ਦੇ ਪੈਰ ਉੱਖੜ ਰਹੇ ਹਨ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਹੌਸਲਾ ਛੱਡ ਰਹੇ ਹੋ। ਜ਼ੋਰ ਦਾ ਇੱਕੋ ਹੱਲਾ ਕਰੋ ਤੇ ਕੰਮ ਪਾਰ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਸੀ ਕਿ ਰੋਹਬ ਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਰਾਸ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ, ਪਰ ਨਤੀਜਾ ਹੋਇਆ ਇਸ ਦੇ ਉਲਟ। ਰਾਇ ਸਾਹਿਬ ਕਮਰ ਨੂੰ ਬੇ-ਤਹਾਸ਼ਾ ਕੁੱਟਣ ਦੀ ਗਲਤੀ ਕਰ ਬੈਠੇ ਸਨ, ਉਸ ਨੇ ਤਾਂ ਮਾਮਲੇ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੀ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।
ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਹਰ ਕੰਮ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੀ ਕ੍ਰਿਪਾ ਨਾਲ ਹੀ ਸਿਰੇ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਉਸ ਨੇ ਮੇਰਾ ਇਸ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਚੰਗਾ ਹੱਥ ਵਟਾਇਆ।
ਜੇ ਇਹ ਚੀਜ਼ ਤੁਸੀਂ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਸਕੋ ਤਾਂ ਬੇਸ਼ਕ ਵਰਤ ਲਉ।
ਮੋਹਨ ਦਾ ਜਵਾਬ ਸੁਣ ਕੇ ਉਹ ਕ੍ਰੋਧ ਨਾਲ ਲਾਲ ਹੋ ਕੇ ਬੋਲੇ, 'ਕੀਹ ਕਿਹਾ ਈ, ਜ਼ਮੀਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ? ਹੱਛਾ ਹੁਣ ਕੋਹੜ ਕਿਰਲੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਖੰਭ ਲੱਗ ਗਏ ਨੇ ?"
ਜੇ ਇਹ ਸਿਰਫ਼ ਕਹਾਣੀ ਹੁੰਦੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਰਵਾਨ ਕਰਾਣਾ ਲੇਖਕ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹੁੰਦੀ, ਤਾਂ ਉਹ ਬੜੀ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾ ਦਾ ਵਿਆਹ ਕਿਸੇ ਪਾਂਧੇ ਪ੍ਰੇਹਤ ਕੋਲੋਂ ਪੜ੍ਹਵਾ ਦੇਂਦਾ, ਤੇ ਭਾਈਚਾਰਕ ਕ੍ਰੋਪੀ ਦੇ ਘਣਛੱਤੇ ਨੂੰ ਮਗਰ ਨਾ ਪੁਆਂਦਾ।
''ਚੰਗੇ ਬਚੇ- ਟੁੱਟੀ ਸਿਰਫ ਲਾਰੀ, ਜਿਹੜੀ ਖਾਏ ਖ਼ਸਮਾਂ ਦਾ ਸਿਰ-ਪਰ ਇੱਕ ਘੜੀ ਲਈ ਮੈਂ ਸਮਝਿਆ ਸੀ ਕਿ ਸੱਚੀਂ ਰੱਬ ਦਾ ਗਜ਼ਬ ਪੁਲਸੀਆਂ ਦੇ ਸੰਘੇ ਘੁੱਟਣ ਆ ਗਿਆ ਸੀ," ਥਾਣੇਦਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕੱਪੜੇ ਝਾੜ ਕੇ ਆਖਿਆ।
"ਕਾਹਨੂੰ ਖਾਧੀ ਏ ਤੂੰ (ਰੋਟੀ) ! ਵੱਡੇ ਵੇਲੇ ਦੀ ਵਿਚਾਰੀ ਨਿਰਨੇ ਕਲੇਜੇ ਹੀ ਬੈਠੀ ਏ ਕਿ ! ਪੰਜ ਪੰਜ ਵੇਲੇ ਖਸਮ ਨੂੰ ਖਾਣੀ ਤੋਸੇ ਬੀੜਦੀ ਏ, ਅਜੇ ਏਹਨੂੰ ਭੋਖੜਾ ਹੀ ਲੱਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਏ।
ਬੰਤਾ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਨਾਲ ਖਹਿ-ਖਹਿ ਕੇ ਮਰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਆਪਣੀ ਮਾਸੀ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਮੋਹਨੀ ਕਈਆਂ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਪੁਸ਼ਪਾ ਦੇ ਖਹਿੜੇ ਪਈ ਹੋਈ ਸੀ, ਪਰ ਛੁੱਟ ਟਾਲਮਟੋਲੇ ਤੋਂ ਪੁਸ਼ਪਾ ਨੇ ਹੁਣ ਤੀਕ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਉੱਤਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿੱਤਾ।
ਉਸ ਦੀ ਹੀ ਹਿੰਮਤ ਹੈ ਕਿ ਖਚਰੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਖਲੋ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੂੰ ਇੱਧਰੋਂ ਉੱਧਰ ਪੁਚਾਇਆ।
ਥੋੜ੍ਹਾ ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਨ ਪਿੱਛੋਂ ਨਿਕਾਹ ਹੋਇਆ, ਫਿਰ ਕੁੜੀ ਵਾਲਿਆਂ ਖੱਟ ਵਿਛਾ ਕੇ ਦਾਜ ਦਾ ਵਿਖਾਲਾ ਕੀਤਾ, ਮਿਰਾਸੀ ਆ ਕੇ ਖੱਟ ਹੋਕਣ ਲੱਗਾ।