ਪੰਜਾਬੀ ਮੁਹਾਵਰੇ

ਸਿੱਖ ਬਹਾਦਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਲੜਾਈ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਦਾ ਵਧ ਵਧ ਕੇ ਹੱਥ ਵਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਕਸਰ ਨਾ ਰੱਖੀ, ਪਰ ਉਹ ਵਿਚਾਰੀ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੋਈ ਭੀ ਅਤੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਡਾਕਟਰ ਲਈ ਸ਼ਰਧਾ ਸਤਿਕਾਰ ਰੱਖਦੀ ਹੋਈ ਭੀ ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਲਈ ਇਕ ਗੁੰਝਲ ਬਣੀ ਰਹੀ । ਡਾਕਟਰ ਦੇ ਘਰ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਦੁੱਖ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੱਧ ਘੱਟ ਹੀ ਪਤਾ ਸੀ, ਨਾ ਹੀ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਖਾਸ ਵਾਸਤਾ ਸੀ। ਇਥੋਂ ਤਕ ਕਿ ਜਮਨਾ ਤੇ ਕਾਂਤਾ ਭੀ ਇਹੋ ਸਮਝਦੀਆਂ ਸਨ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਬੜਾ ਸੁਖੀ ਹੈ।

ਸ਼ਾਹ ਸਾਰੇ ਵੱਤਰ ਵਾਹ ਗਿਆ, ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਗੱਲੀਂ ਕੱਥੀਂ ਲਾ ਕੇ ਲੇਟ ਲੂਟ ਕੇ ਨਵਾਬ ਖਾਨ ਨੂੰ ਢਾਈ ਸੌ ਤੇ ਲੈ ਅਪੜਿਆ।

ਮੇਰੀ ਸੱਸ ਹਰ ਵੇਲੇ ਮੈਨੂੰ ਵਢੂੰ ਵਢੂੰ ਕਰਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਤੋਂ ਪੁਰ ਪੁਰ ਦੁਖੀ ਹਾਂ ?

ਸਿਰ ਸੁਆਹ ਪਾ ਇਹੋ ਜਹੀ ਵੱਡਤ ਤੇ ਅਫਸਰੀ ਦੇ। ਇਹਨਾਂ ਤਾਂ ਨਿਰਾ ਹਿੱਕ ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਏ। ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਵੱਢੂ ਟੁਕੂ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ।

ਤੁਸੀਂ ਹਰ ਵੇਲੇ ਉਸਨੂੰ ਵੱਢੂ ਖਾਊਂ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋ। ਤੁਸਾਂ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਖਾਣ ਲਈ ਬਥੇਰਾ ਹੈ।

ਧੀ ਨੇ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਕਿਹਾ- ਮੇਰਾ ਸਹੁਰੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਵੱਢਿਆਂ ਰੂਹ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ, ਉੱਥੇ ਮੇਰੇ ਬਾਬ ਉਹ ਹੁੰਦੀ ਏ; ਹਰ ਵੇਲੇ ਮਿਹਣੇ ਤਾਹਨੇ, ਬੋਲ ਕਬੋਲ।

ਜਨਾਨੀ ਨੇ ਰਜ਼ਾਈ ਲਾਹੀ ਤੇ ਸੁੱਤੀ ਹੋਈ ਜੁਆਨ ਧੀ ਵਿਖਾ ਕੇ ਆਖਿਆ,-ਮੇਲਿਆ ! ਸਾਡਾ ਸਭ ਕੁਝ ਸੁੱਟ ਕੇ ਲੈ ਤਾਂ ਚੱਲਿਆ ਏਂ, ਪਰ ਇਹਦਾ ਅਗਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਆਹ ਹੋਣਾ ਏਂ ਤੇ ਜੋ ਕੁਝ ਜੋੜਿਆ ਸੀ, ਉਹ ਤੂੰ ਲੁੱਟ ਕੇ ਲੈ ਚੱਲਿਆ ਏਂ । ਵਿਆਹ ਕਾਹਦੇ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗਾ ? ਜ਼ਬਾਨ ਦੇ ਛੱਡੀ ਏ । ਜੇ ਦਾਜ ਨਾ ਦਿੱਤਾ, ਤਾਂ ਉਂਞ ਨੱਕ ਵੱਢਿਆ ਜਾਇਗਾ । ਜੇ ਵਿਆਹ ਨਾ ਕੀਤਾ, ਤਾਂ ਦੁਨੀਆ ਵੱਢ ਵੱਢ ਕੇ ਖਾਇਗੀ । ਤੂੰ ਹੀ ਦੱਸ ਕੀਕਣ ਵਿਆਹ ਹੋਵੇਗਾ।

ਗਰੀਬ ਗੁਰਬਾ ਤੇ ਅੱਜ ਖਰਚੀਲੀਆਂ ਰਸਮਾਂ ਦੀ ਬੰਦਸ਼ ਮੰਨ ਲਏ ਪਰ ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪੱਗਾਂ ਤੇ ਉੱਚਿਆਂ ਉੱਚਿਆਂ ਨੱਕਾਂ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਕੱਢ ਆਉਣ।

ਐਹੋ ਜੇਹੀਆਂ ਫੁਲਾਹੁਣੀਆਂ ਦੇ ਦੇ ਕੇ ਸ਼ਾਹ ਹੋਰਾਂ ਜੱਟ ਦੀ ਚੋਟੀ ਅਕਾਸ਼ ਨਾਲ ਲਾ ਦਿੱਤੀ। ਤੇ ਉਹ ਵਡਿਆਈ ਦੇ ਨਸ਼ੇ ਨਾਲ ਅੰਨ੍ਹਾ ਹੋ ਗਿਆ।

ਮੈਨੂੰ ਸਭ ਕੁਝ ਮਲੂਮ ਏ, ਤੇਰੇ ਭਾ ਦੀ ਬੁਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਤੇਰਾ ਬੜਾ ਜਿਗਰਾ ਏ, ਤੇਰਾ ਬੜਾ ਹੌਸਲਾ ਹੈ, ਮੇਰੇ ਵਰਗੀ ਥੋੜ-ਵਿੱਤੀ ਤਾਂ ਕੁਝ ਦਾ ਕੁਝ ਕਰ ਲੈਂਦੀ।

ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਤੇ ਨਿੱਤ ਨਿੱਤ ਪਏ ਮਰਨ। ਉਸਦਾ ਸਾਰਾ ਬਾਗ਼ ਪਰਵਾਰ ਖਿੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਰੀਝਾਂ ਨਾਲ ਪੁੱਤਰ ਪੋਤਰਿਆਂ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਕੀਤਾ।